146
maal, dan bekomt de helpster als loon één ringit, indien abnor
maal, bv. eene voetgeboorte beëindigd met voetextractie, dan
16 ringits ingeval moeder en kind blijven leven en niets indien
beide overlijden. De voetligging zelve heet „soensang", de extrac
tie aan de voeten zelve „tëgoe". Deze extractie wordt door zacht
trekken uitgeoefendgelukt ze niet, dan zijn moeder en kind
ten doode opgeschreven, daar andere hulp niet wordt toege
past.
Tweelingen (lëpö) zijn bekend, drielingen niet. Na de geboorte
van het kind wordt de navelstreng op 2 vingerbreedte
van den navel op drie plaatsen, meestal met rood, soms met
rood en wit, dan weer met rood, wit en zwart garen afgebon
den en met een scherpkantig bamboemesje tusschen de 2e en
3e ligatuur doorgesneden. Zit de placenta (tëmboeni) stevig
vast, hetgeen „këtadingen" genoemd wordt, dan gaat de bidén
met de rechterhand, die te voren in rivierwater wordt afge-
wasschen, daarna met een lap droog afgewreven, vervolgens
met klapperolie ingesmeerd, door het geopende baringskanaal
naar binnen en verwijdert deze moederkoek al trekkende en
lospellende. Gedurende deze actie wordt de fundus uteri uit
wendig door eene assistente door den buikwand heen samen
geknepen en naar beneden gedrukt.
Volgens mijn zegsman sterven vele vrouwen na deze mani
pulatie aan verbloeding of aan langzame uittering met koorts
gepaard (febris puerperalis).
De manueele placenta-verwijdering heet „nglajari," het kraam
bed „sakit dapör dat evenals bij de Gajö's 44 dagen duurt; de
echtgenoot mag de kraamvrouw bezoeken, deze laatste mag
alleen zuivere spijzen nuttigen, zoo bv. geen lombok, geen
bedorven visch enz.
Te Bambèl was ik toevallig in de gelegenheid den zoon van
een mantri tjatjar uit Pontianak over pokkenaangelegenheden
te ondervragen, die, hoewel onbevoegd, alhier de functie van vacci
nateur onder de Alasbevolking uitoefent. Van Pontianak over
Sambas, Serawak, Singapore, Langkat Bëhörèk naar de Alaslan-
den gekomen, vestigde hij zich in de kampong Ntoealang, alwaar
hij huwde en het ambt van mantri tjatjar ging uitoefenen. Twee
jaren geleden zoude in de Alaslanden de laatste pokken-epidemie
