156
zij als ware 't ware een integreerend deel vormen, is gebleken
zeer praktisch te zijn. Overplaatsingen van het hospitaalpersoneel
van de eene compagie naar een andere en van de eene Geneeskun
dige Sectie naar een andere zijn steeds vermeden.
Alleen wanneer de bij de compagnieën ingedeelde ziekenver
plegers ziek waren of invaliede waren geworden, werden ze door
valiede manschappen van het veldhospitaal vervangen.
De tandoes en ziekendragers (dwangarbeiders) waren bij deze
expeditie op de wijze als in Atjeh gebruikelijk onder het beheer
en de bevelen van de compagniescommandanten geplaatst,
behalve bij de Geneeskundige Sectie van Hulpwapens en Trein.
Bij deze laatste stonden de 3 verbandgroepen ieder met 4 tan
does en 10 dragers onmiddellijk onder het beheer en de bevelen
van den Chef van die Geneeskundige Sectie. Deze methode is
te verkiezen Het is voor den Chef eener Geneeskundige Sectie,
die 's morgens voor den afmarsch en 's avonds na aankomst
vele en velerlei bezigheden heefc, niet mogelijk het toezicht op
een 79 tal mandoers en dwangarbeiders te houden en er voor te
zorgen, dat deze waar noodig steeds present zijn.
Een van de zes tandoes Gwynfé per verbandgroep was ver
vangen door een gemodificeerd uitneembaar stalen veldbed.
Het hospitaalpersoneel van de verbandgroep hield toezicht op de
tandoes; de indeeling van dwangarbeiders geschiedde door den
compagniescommandant.
Het is ook hier bij deze expeditie gebleken, dat 1 mandoer
en 15 dwangarbeiders voor 6 tandoes beslist te weinig is-
Natuurlijk niet zoolang de meeste tandoes onbelegd zijn; dan
kunnen, door twee dwangarbeiders twee ledige tandoes te laten
dragen, extra reservedragers worden beschikbaar gemaakt, maar
reeds- als in drie tandoes bij ééne compagnie zieken liggen, loopt
de zaak spaak. Gemiddeld heeft men 4 dwangarbeiders noodig
voor het dragen van één ziekebij den tocht van Pakatto naar
Bontoparang in geaccidenteerd terrein, had ik voor iedere gevulde
tandoe 6 dragers noodig, wilde geen oponthoud in den opmarsch
der troepen worden veroorzaakt.
Men neme daarbij in aanmerking, dat niet alleen de man, maar
ook zijn geweer, zijn ammunitie c.q. veldzak moeten worden
gedragen. Deze artikelen worden gewoonlijk in de ledige tandoes
