17
land gebrachte goederen, zooveel mogelijk soortsgewijze, dade
lijk van de landingsplaats naar het magazijn te vervoeren.
Transportmiddelen
Ter reede Sanoer werd uitsluitend gebruik gemaakt van de
debarkementsmiddelen der marine en den eersten dag ook van
die der Koninklijke Paketvaart-Maatschappij. Ter reede Lebih
waren de debarkementsmiddelen der marine, behoudens enkele
vletten, van geen nut voor het aan land brengen van goederen daar
ze ook bij kalm weder niet aan land konden komen. Ze werden
daar ter reede dan ook alleen benut voor het overbrengen van de
lading van de Tegal en de Fazant naar de Bromo. Het landen der
vivres geschiedde daar met djoekoengs, een soort vlerkprauwen,
met zeer gering laadvermogen.
Bij matige branding, gewoonlijk alleen in de vroege och
tenduren was het te Lebih mogelijk, met vletten te landen.
Vletten loopen echter veel meer gevaar dan djoekoengs dwars
zee te raken en om te slaan.
Van de drijver vlotten kon te Lebih geen gebruik gemaakt
worden. Ter reede Sanoer hebben ze uitstekende diensten be
wezen voor het vervoer van paarden en artillerie, hout en
ijzerwerken, hooi, enz. Voor goederen die door zeewater
beschadigd konden worden, konden ze slechts uiterst zeiden
en alleen bij zeer kalme zee benut worden.
De transportmiddelen te land bestonden uit dwangarbeiders,
vrije koelies en draagpaarden. Onder de dwangarbeiders munt
ten vooral de Atjehers uit door gewilligheid; vele hunner waren
buitengewoon handig.
Het waren echter slechts middelmatige dragers. Daarin
stonden ze verre ten achter bij de Balineesche koelies, die
zelfs met vrachten van SO a 40 K.G. snel liepen.
De georganiseerde trein van Boelelengsche draagpaarden met
hunne geleiders, te Boeleleng door bemiddeling van het civiel
bestuur aldaar ingehuurd, en geëncadreerd met militair personeel
van den trein, heeft gewichtige diensten bewezen.
Langs den vlakken weg droegen de draagpaarden vrachten van
80 K.G. Den eersten keer duurde het beladen van den paar-
dentrein verscheidene uren, voornamelijk doordien noch de paar-
Eijl 1908. 2
