34 -
geschut, de firma Krupp nog niet in staat was dat terugloopgeschut,
zooals het in den Duitschen Rijksdag genoemd is, „einwandfrei" te ver
vaardigen.
„Noch in 1901 hat die firma Krupp es für unmöglich erklart, solche
Gesehiitze einwandfrei herzustellen. Bis in 1900 und 1901 hiuein hat
sie das System des hydraulichen Rohrrücklaufs lebhaft bekampft".
Dat is uitgesproken in den Duitschen Rijksdag den 27sten Maart 1905
door den afgevaardigde Eickhoff toen de quaestie van de „Mouopolstel-
lung" van de firma Krupp ook daar ter sprake is gekomen. Die firma
heeft toen nog met alle middelen bestreden het systeem, dat op het
oogenblik zal worden aaDvaard. Op grond waarvan Daaromtrent zijn
de opinies verdeeld. Ook Zwitserland heeft een oogenblik gestaan op
het punt om geschut in te voeren, dat onvoldoende beproefd was. Dat
was het geschut, waarvoor Krupp ijverde en waarvoor wij in 1901 gelden
toestonden met een veerspoor en toen heeft gelukkig de Bondsraad dien
post afgestemd en eerst daarna is er een nieuwe commissie benoemd en
is men gelromen tot een geheel ander stelsel.
Ook daar was de zaak niet voldoende voorbereid. Toen is er in de
pers naar aanleiding daarvan in Zwitserland en Duitschland een polemiek
gevoerd, en daarin werd gezegd, dat het niet waar was, dat Krupp niet
een zoodanig geschut kon leveren, hetwelk reeds door andere firma's
gedurende geruimen tijd geleverd werd, o. a'. door de firma's Creusot en
Ehrhardt, maar dat Krupp dit niet wilde leveren, omdat dan andere
landen een geschut zouden hebben, superieur boven dat van Duitschland;
uit patriottisme alzoo was de firma Krupp achterlijk gebleven. Men
kan het lezen in de Züricher Post en in de Hamburger Naclirichten van
19 Januari 1904.
Dit is tegengesproken, maar een feit is, dat men ook hier in deze
Kamer bij het toestaan van gelden voor een beproeving de bedoeling
had kanonnen uit te zenden, die toen reeds zeer achterlijk warendank
zij ons hangen aan de bevoorrechte firma. Gelukkig is op die dwaling
althans teruggekomen, nadat Krupp aan de firma Ehrhardt had ontleend
het maken van kanonnen met terugloopaffuit. De Minister heeft wel
gezegd, dat Krupp het proces tegen Ehrhardt heeft gewonnen, maar dat
geschiedde niet om het beginsel, doch betrof slechts een kleine vormaf
wijking. Ehrhardt had een U-vormige wieg, en Krupp maakte deze
gesloten. Daarom kon zij het proces in hoogste instantie winnen, al was
ook het beginsel gecopieerd.
Ten opzichte van het berggeschut is het nog ernstiger. Te dien op
zichte toch hebben wij in het geheel geen proeven gehad hier in Nederland;
daarvan was in 1901 zoover ik weet heel geen sprake; en wat nn de
