56 -
of gedoeld op de onvrijheid dier Staten. Om te bewijzen, hoe verkeerd
dit van mij was, noemde men Griekenland en Servië. Nu heb ik hier
v. Lobells Jahresberichte, jaargang 1907, waarin ik het volgende lees
Griechenland. „Die in Loebell 1906 erwahnte Yergleichsversuche fanden
im Sommer 1907 statt unter Beteiligung der Firmen: Armstrong, Ehrhardt,
Krupp uDd Schneider- Le Creusot. Die beiden deutschen Firmen zogen
Ihre Geschütze vor Beendigung der Vergleichsversuche zuriick, weil durch
die verschiedensten Tatsachen und Aeusserungen ambtlicher Personen
unverkenbar dokumentiert wurde, dass die Bestellung beim Creusot
abgemachte Sache war."
Die mededeeling lezende, kwam onwillekeurig het vermoeden op, dat
niet alleen technische overwegingen den doorslag gegeven hebben.
Ik lees in dienzelfden jaargang over Servië, het volgende:
„Ende 1906 wurde für die Neubewaffnung der Feld- und Gebirgsartil-
lerie das Gerat von Schneider Le Creusot angenommen. Ausschlaggebend
bei der Wahl ware schliesslich nicht technische, sondern finanzpolitische
und sonstige politische Eiicksicht. Selbst die Eegierung gab ganz offeu
zu, dass sie die Kanonenbestellung in Frankreich machen müsste, weil
sie dort auch die dafür und für andere Zweeke nötige Anleihe aufnehmen
wolle, obwohl die überwiegende Mehrheit der Yersuchscommission die
Ueberlegenheit des Kruppschen Gerats ausgesprochen hatte."
Het was dus niet geheel op lichtvaardige gronden, dat ik de gewraakte
onderstelling uitte; ik heb niemand beschuldigd en niets gezegd, doch
alleen gevraagd, of wel de noodige aandacht was gewijd aan die moge
lijkheid.
De geachte afgevaardigde uit Leeuwarden heeft wijders gesproken
over de min aangename ervaring, welke was opgedaan met de raderen
van de Nederlandsche affuit.
Ik heb mij er van op de hoogte gesteld en nu is mij enkel en alleen
gebleken, dat de Kruppsche naaf bussen welke met het stelsel overigens
niets hebben uit te staan aan meerdere slijtage onderhevig zijn dan
men aanvankelijk verwacht had, hetgeen ten deele te wijten is aan het
onderhoud, waaromtrent men eerst gaandeweg ervaring is gaan opdoen.
Overigens dient opgemerkt te worden, dat de Kruppsche raderen,
waarvan de naafbussen een onderdeel uitmaken, zelfs door tegenstanders
worden geroemd om hun soliditeit.
Ik heb hier een extract uit de Revue cZ'Artillerie van Maart 1908,
waar ik in een beschrijving van proeven, welke in Griekenland genomen
waren, lees: „les roues ordinaires se sont généralement montrées insuffi-
santes dans les essais. Seules, les excellentes roues Krupp et les roues
Schneider a moyen extensible se sont bien comportées."
