61
■verbaal, geteekend door kolonel Bergmaan, de munitie van Schneider
superieur bleek.
Nogmaalsons staan geen gegevens ten dienste tan vergelijkende be
proevingen tusschen verschillende leverantiën in Indië. Daarentegen be
schikken wij over uitgebreide verslagen van de laatste jaren in andere
landen, bijv. in Griekenland, Spanje en Portugal, en daaruit blijkt dat in al
deze vergelijkingen tusschen geschut van Krupp en Creusot, dat van
Ivrupp het heeft afgelegd. "Waar is nu het bewijs, dat wij in Indië
vuurmonden zullen krijgen die op dit oogenblik aan de hoogste te stellen
eischen voldoen?
Ten slotte heeft de Minister er zoo hoog van opgegeven, dat de firma
Krupp beschikt over zoo goede ingenieurs.
Het zal echter den Minister toch wel bekend moeten zijn, dat wat de
artilleristisehe waarde betreft van de leiding in verschillende werkplaatsen
de firma Krupp lang niet meer bovenaan staat. Met name de fabriek-
Ehrhardt staat in dit opzicht veel hooger. In dit verband zij ook verwezen
naar een artikel kortelings in het Berliner Tageblat verschenen, ik meen van
Februari van dit jaar, een artikel van Oberst Gadke iemand die we
mogen wel zeggen beroemd is om zijn critische durf in Duitschland en
die ook op de onvolkomenheid van de Kruppsche Schrapnellgranate, en
de superioriteit van de Fransche munitie de aandacht vestigt.
De Minister is ook nog weer teruggekomen op de politieke overwe
gingen die bij sommige landen zouden voorgezeten hebben. Ik zal er
niet nader op ingaan. Heeft de Minister gelegenheid om de Handelingen
nog eens na te lezen, dan zal hij zien, dat het verloop der quaestie
in Italië niet zoo eenvoudig is geweest, als Zijn Excellentie het thans
wel schijnt te willen doen voorkomen.
Dan de quaestie van de prijzen. De Minister heeft beweerd, ook weer
ter elfder ure, dat in vergelijking met mijn prijsopgaaf van de Eheiniscbe
Metallwaarenfabrik, Krupp een batterij levert tegen een bedrag van
f 12,000 per batterij duurder. De mogelijkheid tot toetsing is op dit
oogenblik volstrekt afgesneden. Doch aannemende, dat het juist is, dat
men bij Krupp moet betalen f 12,000 meer per batterij, dan maakt dat
een verschil van f 120.000 en mij dunkt, dat dat niet zoo'n kleinigheid
is, om daar zoo luchtig over heen te stappen. Ik heb de overtuiging,
dat, wanneer men de mogelijkheid had geschapen om ook voor Indië
de andere fabrieken te laten concurreeren, wanneer men het monopolie
had prijs gegeven, wij thans niet die veel te booge som zouden moeten
betalen. Inderdaad, het is toch van eenig belang of wij hiervoor geheel
onnoodig een en een kwart ton te veel betalen.
De Minister heeft aldus geconcludeerd: Ik geloof, dat wij verstandig
