- 3 -
waarbij de camera was ingebouwd en opgehangen in een car-
danusring om te verkrijgen dat de optische as zoo goed mogelijk
vertikaal blijft. Bij de „Preuszische Landesaufnahme" hoorde ik
echter dat deze toestellen niet ten volle aan de verwachting hadden
beantwoord en dat vooral de automatische werking van het
apparaat te wenschen heeft overgelaten.
De zg. „Luftbild Gesellschaft" te Berlijn, een particuliere
maatschappij, heeft, voortbouwende op de ervaring tijdens den
oorlog opgedaan, een nieuw toestel in gebruik gesteld, dat zoowel
voor platen (24 X 30) als voor films is ingericht en naar ver
kiezing automatisch kan werken, dan wel met de hand in beweging
wordt gebracht.
Voor het oogenblik afstappende van de fototechnische uitrusting,
wil ik eerst de vraag beantwoorden welk gebruik van de
luchtfoto's kan worden gemaakt. Al dadelijk moet worden erkend
dat op het eerste gezicht niet zoo erg veel op zoo'n cliché of op
een afdruk daarvan te zien is. Men moet die foto's leeren „lezen"
en dat is nu eenmaal niet zoo erg gemakkelijk. Waar wij in het
dagelijksch leven gewend zijn met onze oogen een dubbel beeld
op te vangen en dus stereoscopisch te zien, blijft het voor het
gros van ons uiterst moeilijk uit een enkele vlakke projectie van
een voorwerp een goeden indruk te vormen van de afmetingen
en verhoudingen. Daarom juist ondervinden we moeilijkheden
bij het raadplegen van een kaart, d. i. een horizontale projectie
van het terrein, zoodra we levens ons een beeld wenschen te
vormen van het vertikaal relief. Een vlakke foto zegt ons bijna
niets, zij begint echter voor ons te leven, zoodra zij in den
vorm van een stereo-foto ons een plastisch beeld geeft. Het
natuurlijk gevolg daarvan is geweest, dat ook bij de verken
ningen later geen genoegen werd genomen met enkelvoudige
foto's, doch dat een stereoscopisch ruimtebeeld werd geëischt.
Om dat te verkrijgen, koos men nu de tijdruimte tusschen twee
achtereenvolgende opnamen zoodanig, dat de beelden elkaar min
stens voor de helft overdekten en dus elk terreindeel op twee
verschillende cliché's werd gefotografeerd. Dusdoende had men
in de eerste plaats controle, maar wat belangrijker was, men
kon in een stereoscoop zich een verrassend duidelijk perspectivisch
ruimtebeeld verschaffen, gelegenheid gevende elke voor ons
belangrijke bijzonderheid (loopgraven, batterijstellingen, enz.) met
