99
was tevens een vermeerdering van artillerie noodig en moest het vrijgekomen
geschut door zwaar terrein langs slechte wegen door reeds vermoeide
krachten verplaatst worden. De 12e divisie, die het eerst weer geordend was,
zou op 7 Januari den aanval inleiden met de verovering van een als saillant
uitspringend Engelsch veldwerk, waarin artillerie was opgesteld, en dat den
eigelijken aanval zou kunnen flankeeren, gelegen op den uitersten rechter
vleugel der Turken.
Toen kwam te midden der taktiek weer eens een episode van onaan
genaam karakter, bemoeizieke z.g. regeerings-orders, zooals de .oorlog die in
elk der legers heeft laten zien. Op 5 Januari beval het Turksche hoofd
kwartier, dat van het 5e Leger van L. v. S. negen divisies naar Thracië
zouden gezonden worden. Van het 2e leger, dat nog gesloten in Thracië
beschikbaar was, werd niets afgenomen. Ónder mededeeling van den stand
van zaken vroeg L. v. S. intrekking van die order of zijn ontslag. Het poli
tieke antwoord was, dat die order niet zoo gegeven was en op een vergissing
bij het vertalen berustte!
•In die dagen scheen tevens het vijandelijk artillerievuur te verzwakken,
v/at het landgeschut betreft, terwijl het scheepsgeschut verhoogde activiteit
toonde.
De aanval van de 12e divisie had slechts een gering succes, en onder
vond een grooten tegenstand, niettegenstaande de Turken een 2 tal mijnen
hadden laten springen. Dit gevecht kostte den Geallieerden (d.w.z. uitsluitend
Engelschen) 5 officieren en 130 man. Het waren weer de tijd verslin
dende karaktereigenschappen van den loopgravenoorlog, die maakten, dat na
dezen mislukten aanval, de Turken niet onmiddellijk opnieuw konden op
treden. Het uitblijven van een verder offensief baart dan ook weinig verwon
dering, al zijn er geen gedetailleerde gegevens ter verklaring te vinden.
Maar wel is het onbegrijpelijk, dat thans weer niets gemerkt werd van het
aftrekken der Engelschen in den volgenden nacht.
Liman von Sanders kon daarop voorbereid zijn en was dat natuurlijk
ook. Het tegengestelde is onaannemelijk. Die türkischen Truppen der Süd-
front wurden immer erneut auf die gröszte Aufmerksamkeit für Anzeichen
einer Nachtlichen Raumung hingewesen. Laufbriicken wurden allerorten
bereitgestellt, urn ein schnelles Uberschreiten der feindlichen Graben auch
durch Artillerie zu ermöglichen. In der Nacht vom 8 zum 9 Januar raumte
der Feind den Südabschnitt. Die türkischen Truppen folgten sofort, als das
Feuer aus den vordersten Graben vom Feinde nicht mehr erwidert wurde.
An einzelnen Stellen kam es noch zu blutigen Zusammenstöszen aber im
groszen und ganzen war trotz aller unserer Aufmerksamkeit der Abzug
dem Feinde auch hier gegltickt! Opgemerkt moet worden, dat waar men hier
te kiezen had tusschen "de kans, dat de vijand ongemerkt zou wegslippen
en dat hij bij een aanval waakzamer zou blijken, dan men wel wenschte,
men aan Turksche zijde zich niet nagenoeg uitsluitend had moeten verdiepen
in een uit den aard der zaak zoo rustig mogelijke voorbereiding van een
grooten aanval (waarvan de inleiding bovendien al mislukt was), doch dat
men voortdurend had moeten sondeeren met kleine doch krachtige prikken.
Dan was men er zeker van geweest, dat een stille verdwijning, zooals op
het andere front, niet gelukt zou zijn. Of was men in oververmoeidheid en
besef van onvoldoende kracht voor een definitieve overwinning, achteraf
maar blij, als het den Engelschen kon gelukken stil weg Je komen? Een
geweldigen klap konden de Turken niet geven en een poging daartoe zou
de eigen hand meer pijn doen, dan den geslagenen. Het einddoel van de
operatie een nevenoperatie ten slotte was hier minder de toch niet
bereikbare vernietiging van 's vijands strijdkrachten, als wel het vrijmaken
van het terrein. Het eerste was onbereikbaar, het tweede kon als het ware
van zelf komen. De mogelijkheid werd door sommigen in Constantinopel
niet onwaarschijnlijk geacht, dat de Engelschen Sedd-el-Bahr als steun
punt voor latere ondernemingen zouden willen behouden, men sprak van
een tweede Gibraltar. Bij Liman von Sanders echter bestond deze opvat-
ZP zich slechts langzaam wenden aan de kale bergen en de zee, het se.hapen-
vleesch met rust en nlj-jven. Die Tatsae.he, daRz der Offizier sieh riel sehueüer
und leichter ganzlich veranderten VerhÉiltnissen und Lebensbedingungen
anpaszt, zeigte »ieh auch hier."
