101
terwijl verder de kans op slecht weer grooter werd, naarmate het jaar
getijde vorderde.
Daarentegen beschikte men over meer ervaring en waren de vele
baaien langs de kust bovendien beter tegen slecht weer gedekt. Het waren
dezelfde, die bij de landing reeds genoemd zijn. In W baai waren eenige ge
zonken schepen goede golfbrekers. Mortobaai was zeer goed in alle weers
omstandigheden, doch lag binnen bereik van 's vijands artillerie.
De te ontruimen linie liep van Fuseliers Bluff (aan vele punten waren
door de Engelschen namen gegeven in hun eigen taal) tot de Kerevez Dere
en kon als het ware evenwijdig terug geschoven worden. Het bestaande
loopgravenstelsel vormde reeds uit zich zelf dé noodige achter elkaar ge
legen weerstandslijnen.
Natuurlijk werden soortgelijke maatregelen1) genomen als reeds bij
Suvla en Anzac gebleken waren goede voorzorgen te zijn.
Men begon in de nachten van 1/2 en 2/3 januari de Fransche troepen
weg te nemen wat practisch op een aflossing neer kwam, waarbij het
Fransche slagschip Suffren in het donker op een Èngelsch paarden-transport-
schip liep. Het gevolg was, dat een 1000-tal paarden niet konden worden
ingeladen bij gebrek aan scheepsruimte en afgemaakt moesten worden.
Het verloop der Hellas-ontruiming laat zich in het kort als volgt
schetsen.
Toen de generaal Monro op 28 December de order ontving om het
geheele schiereiland te ontruimen, werden het eerst de laatste Fransche
afdeelingen terug genomen, om een gesplitste bevelvoering te vermijden.
Allereerst werd de artillerie met de munitie teruggevoerd en werden tegelijk
overal voorbereidingèn getroffen voor het troepen embarkement. Voor de
laatste 48 uur bleven 22000 man over. Hiervan moesten 7000 in den voor-
laatsten nacht worden ingescheept en 15000 in den laatsten nacht. Monro
rapporteerde, dat er een groote activiteit bij de Turksche vliegdienst te
constateeren viel, zoowel boven de loopgraven als boven Mudros en Imbros
en dat meer patrouilles van den vijand zijn loopgraven verkenden. Boven
dien was het aantal zware kanonnen bij de Turken ter weerszijden van de
Dardanellen vermeerderd, alsmede hun mnunitie uitrusting ruimer geworden,
wat merkbaar was aan de meerdere beschietingen (speciaal vanaf de
Aziatische kust) der baaien aan de zuidpunt.
Twee brigdes van de 13e divisie, die reeds eenmaal zich in tegen
woordigheid van den vijand hadden ingescheept, kwamen van Imbros
om op 29 December de 42e divisie te vervangen. Voor de inscheping
rekende men op Gully Beach, X, V en W baai. Zoo had men op Gully
Beach de pier hersteld en bij X er 6 gemaakt. Bij W had men twee schepen
laten zinken om de baai aan de westzijde te beschermen, terwijl er een drie
tal kleine pieren gemaakt was. Bij V lagen naast de River Clide reeds de
Massena en de Saghalien op het strand aldus een meer gesloten haven
vormend. Op 29 December waren er aan den wal 40.000 man en 150
kanonnen benevens 45Ö0 dieren. Op overeenkomstige wijze als bij Suvla
werd de bezetting „uitgedund". Behalve de oude linies werden laatste op
name stellingen Ingericht bij de verschillende Iandingspunten, terwijl bij
Tekke Burnu de allerlaaste troepen zouden worden ingeladen. Een zwaar
Engelsch kanon en 6 Fransche (with the full approval of General Brulard)
werden achtergelaten, met het doel daaruit zoo lang mogelijk te vuren
om de Turken te misleiden. Na 11.30 had men geregeld het vuren uit de
loopgraven gestaakt. Het weer was op enkele dagen, dat dieren ingeladen
moesten worden des nachts zoo ongunstig, dat men overdag moest inschepen
waartoe door hooi te branden een rookscherm gemaakt werd. Het plan
was, dat de meeste troepen en alle kanonnen ingescheept zouden worden
bij W en V en dat in de laatste nacht 3000 man van de 13e Divisie en de
29e Brigade afkomstig, zouden worden ingescheept bij Gully Beach en 950
bij X. Doch de toestand van het steeds slechter wordend weer dwong tot
verandering. Het zou toch wel eens kunnen gebeuren, dat het weer zoo-
1) De eerste aanwijzing voor een aanstaande ontruiming kregen de Fransche
troepen door de aankomst op 26 Nov. van 10.000 zwemgordels 1
2) Les hommes (56e et 54e colonial) s'étaient versés de copienses rations
de pinard ce qni ne facilita pas l'embarqnement. (Ch. Roux).
