104
daneilenondernemingen sprekend: „Talented and voluble civilians sitting
round a table do not provide an auspisious machinery for divising plans
of campaign".
Het is ondenkbaar, dat die „civilians" deze waarheid niet gevoeld
zouden hebben. Dat er inderdaad wel „civilans" waren, die er niet zoo lucht
hartig over dachten, bewijzen de vragen van Lord Beresford op 22 April
'15 in het House of Commons: „Wie is verantwoordelijk voor de Darda-
nellen-operaties? Lag een gecombineerde aanval van land en zeemacht
in het oorspronkelijk plan? Zal niet het eind-succes vertraagd worden,
doordat de marine-aanval is gedaan vóór de landing?" Zooals altijd, had
hij niet veel aan het regeeringsantwoord, „dat de operaties geschiedden in
samenwerking van marine en landleger onder verantwoordelijkheid van het
Gouvernement, doch dat het ongewenscht was, daarover meer te zeggen."
Het was te verleidelijk dergelijke overwegingen niet ter zijde te stellen en
te zwichten voor de politieke bekoring te Constantinopel de eerste viool
te spelen
De strategie werd hier niet de rechtlijnige voortzetting van een wel
overwogen staatkundige richting, waarbij van meet af aan rekening was
gehouden met het strategisch bereikbare: zij kreeg eenvoudig uit te zoeken,
wat de dobbelende staatkunde voor oogen geworpen had. Waar daarbij
oude schepen en onvoldoende troepen ter beschikking werden gesteld, kon
de taktiek, als verdere voortzetting het doel niet bereiken2).
Maréchal F. Foch, in „De la conduite de la geurre" schreef reeds vóór
den oorlog, na eerst zijn Duitschen leermeester Clausewitz te hebben aan
gehaald: „Avoir un but est de règle générale, élémentaire dans la vie jour-
nalière pour arriver a un résultat quelconque. En tactique personne ne songe
a le contester, c'est l'objectief principal dans la bataille; sur eet objectif
est appliqué l'effort capital, l'attaque décisive.
Pourquoi en stratégie en serait-il autrement? Pourquoi pourrait-on se
passer d'un but et d'un plan dans la stratégie, dont les données objectives
peuvent êtres fixées dès le temps de paix?"
Een doel zal men tegenwerpen was er natuurlijk wel, en eenigszins een
plan. Maar de bereikbaarheid van het eerste, de uitvoerbaarheid van het
tweede3) werden niet voldoende overwogen. En voor zooverre „en temps
de paix" men wel aan een plan gewerkt had, waren de deskundigen tot
conclusies gekomen, die de uitvoering afraadden.
Het rapport door den Generalen Staf buiten samenwerking met den
1) Het ia niet alleen voor het karakter van den bondgenootsehappeljjken
oorlog typeerend, dat de Eugelsche staatkunde zorgde veral er bjj te zjjn,
zonder het daaruit voortvloeiend bezwaar van verzwakking der totale krachten
door diversies te erkennen, maar het is een steeds weer terugkeerende wjjze
dan optreden, de geheele Engelsehe geschiedenis kenmerkend en alleen mo
gelijk zoolang de Splendid Gelation gesteund wordt door een absolute over
macht op alle wereldzeeën. "The history of Britain is strewn with the wrecks
of divergend operations". (Nelson's History).
In 1793 toen met alle kracht opgetreden moest worden tegen het nieuwe
Fransche revolutionaire bewind, werden ondernemingen op touw gezet in alle
andere deelen van de wereld.
De Engelschen namen West-Indische eilanden, toen van niet de minste stra
tegische waarde tegenover FraDkrjjk zelf en deden landingen op Haiti, in
Nederland, bjj Toulon, op Corsica, in de Vendee. In 1795 expedities naar Kaap
stad, D-marara, Quiberon Bay. Tjjdens Napoleon in 1807 tegen Buenos-Airos,
Valparaiso en Mexico, alles zonder succes. Succes zou overigens toch geen
invloed kunnen hebben op het, als hoofdobject te beschouwen, optreden van
Napoleon, die toen den slag bfj Jena kon leveren en het vredesverdrag van
Tilsit dicteeren. De landing op Walcheren zoowel als in 1914 de hulp aan Ant
werpen, werden met minimaal afgepaste krachten ondernomen. De steun aan
Servië, aan Frankrjjkhet was alles: meedeel en, maar giving toe little.
2) Callwell zegt omtrent de Dardanellenonderneming„by no person of
intelligence has it ever been suggested that the game would not have been
worth the candle, had the m -ans fur playing it effectively been available and
had it been ployed with skill."
3) Das Unternehmen ist, abgesehen von dem Mangel eines entsprechend
starken Landungskorps, wegsn des vollstandigen Pehlens einer umfassenden
Vorbereitung miszlungen, des weiteren überigens auch dadurch, dasz der
Gegner viel zu sehr unterschiitzt wurde. (Bavarius).
