lOfi
Tegenover bovengenoemd Generale Staf-rapport kwamen de voorstan
ders van een optreden der Marine alleen, met den dooddoener, dat Kitchener
de wondere werking van het nieuwste op marinegebied, de „Queen Elisabeth"
niet kende.
En de onderneming begon.
2. HET EERSTE OPTREDEN EN DE TUSSCHENBASIS.
Het tot niets leidend bombardement op 19 Februari werd gevolgd door
een lange pauze. Men had er alleen uit kunnen leeren hoe moeilijk de eigen
lijke Marineaanval zou worden. Deze begon in Maart met een langzame in
leiding, die - en niet als een nieuwtje leerde, hoe batterijen, die den
eenen dag tot zwijgen gebracht waren, den volgenden morgen weer in staat
tot spreken konden zijn1).
Na 3 weken een voorzichtige z.g. „methodische" wijze van optreden
gevolgd te hebben, volgens Carden's plan, volgde het besluit om het land
leger voor eventueel vereischte hulp gereed te houden2), tegelijk met een
resolute aanval der Marine (18 Maart). De in het n^uwe vaarwater opeen
gedrongen 3 groepen van slagschepen c.a. werden genoopt tot teruggaan.
Het werd zuiver een bevestiging van de bestaande theoriën omtrent de
verhouding van de oorlogsschepen tot kustwerken. Dat de doorbraak
den volgenden dag had kunnen gelukken als men er tenminste in slaagde de
mijnversperring voldoende op te ruimen, ten gevolge van munitiegebrek
bij de Turken, doet aan de waarde dier theoriën niets af, leert alleen dat, wie
kusten wil verdedigen, ook te zorgen heeft voor een uitgebreiden voorraad
munitie. Men had dan echter toch voldoende krachten om het succes te
bevestigen, aan land moeten brengen.
Volgde een rustperiode als uitvloeisel van het gemis aan een wel door
dacht plan, gedurende welken tijd de verdediger zich niet alleen herstellen
kon van de geleden schade, maar zelfs in belangrijke mate de verwaarloosde
defensie van het schiereiland kon reorganiseeren.
Behalve de les, dat een oorlogshandeling niet moet aangevangen worden
dan na grondige, deskundige beoordeeling van de pro's en contra's, dat de
uitvoering ook voor wat de onderdeelen betreft, moet worden opgedragen
aan personen, die daartoe lichamelijk en geestelijk in staat zijn en dat de
moderne wapens, ondernemingen tegen kustversterkingen als zuivere marine
actie niet mogelijk hebben gemaakt, leert de Dardanellen expeditie nog deze
les: Een inval in een overzeesche staat, ten minste, als die staat uit een
militair oogpunt kan meetellen, is onuitvoerbaar zonder dat een tusschen-
basis of een goede haven in of nabij het vijandelijk gebied ter beschikking
und Kohlen schiffe unmöglich gemacht wtirde. Bine Landung von Trappen,
welche dort die Hilfsmittel des Landes in Ansprnch nehmen konnten, bot
angesichts der getroff-nen Verteidigungsmasznehmen kaum eine Aussieht auf-
gelingen. Ein durchsehlagender Erfolg konnte daber vom Peinde nnr erzielt
werden, wenn eine grosze Truppenlandung an den Dardanellen zeitlieh mit
dem Durchbruch der Plotte zusammenfiel oder diesem vorausging. Eine dem
Dnrebbruoh erst folgende Truppenlandung hatte die artilleristisobe Unter-
stiitznug der jereits durchgebrochenen Fiotte, der andere Aufgaben entgegen-
traten, verzichten mussen!
Eine gewisse Chance zur Besitznahme von Konstantinopel durch eine eng-
liscb-französische Plotte konnte böchstsns darin erblickt werden, dasz eine
gleicbzeitige Landung starker ru3sischer Trappen ssitliob der Bosporusmün-
dungerfolgte und in solchem Zusammenwirken der drei Verbiindeten Konstanti
nopel gewonnen wurde". (L. v. S
Ook hiertegen had de verdediger natuurlijk zijn maatregelen genomen aan
de Zwart» Zee kust ter weerszijden van den Bosporus. Het b\i St. Stefano ge-
leger'e 6e legerkorps was door herbaalde alarmoefeningen hierop voorbereid.
1) In ,.With the Fleet in the Dardanelles" bjj Rep, H. W. Price staat te
lezen dat de ondervindingen van de „Triumph" van Tsingtau van zoo groote
waarde waren" She had learnt to distrust silenced forts". „Het had haar op 14
Oct. '14 een treffer gekost waarbij 1 man gedood en 2 gewond werden. Het
vuur der sohepen kon niet immer beletten dat de Duitsche kustbatterijen haar
vuur meer malen op het terrein achter de Japansche StelliDgen richtten.
(Extra Bijl. I.M.T. No. 38).
2) Eerst na de mislukte vloot aanval kwam het plan tot een groote
landing als hoofdactie meer op den voorgrond.
