108
batterij veldartillerie in staat te stellen „as it was hoped neutralising the
mobiel batteries in the neighbourhood of Intepe". De Fransche vloot demon
streerde bij Besika Baai.
Gerechtvaardigd was dan ook het afzonderen van die drie bataljons
en de belangrijke vuurkracht der hiervoor aangewezen oorlogsschepen,
geenszins. Ook het ontschepingsmateriaal had bij de landing op Hellas beter
benut kunnen worden.
En toch, als men bij L. v. S.leest hoe door de Kumkale landing
vier dagen de 11e divisie en deelen der 3e werden vastgehouden op den
Aziatischen oever, dan is deze landing, hoewel naar haar opdracht mislukt,
toch wel een goedgeslaagde demonstratie geworden. Die drie bataljons zou
den op den Europeeschen oever ingezet, niet van grooter nut geweest zijn.
Beschouwt men het besluit tot de landing bij Kum Kale zonder rekening
te houden met wat achteraf blijkt, dan kan de maatregel geen aanspraak
op waardeering maken. Voor de eigenlijke opdracht was dit detachement te
zwak.
Ook de demonstratie in de Sarosgolf hield de beide divisies zoodanig
gebonen, dat zij niet dan bij gedeelten werden aangetrokken, al geeft
L. v. S. op, dat hij reeds spoedig ontdekte hier slechts met een demonstratie
te doen te hebben.
Omtrent de splitsing van Hamilton's hoofdmacht in de Hellas- en de
Anzacgroep met een algemeene reserve gevormd door de restanten der
R.N.D. en der Fransche troepen (de juiste sterkte is niet na te gaan) kan
nog opgemerkt worden dat, die scheiding der twee aanvallende groepen
niet zóó absoluut was, als het wel leek. De volledige heerschappij ter zee
gaf volop gelegenheid een degelijk verband te leggen tusschen de gelande
deelen, via de algemeene leiding. In zijn rapport wijst Hamilton bij de
bespreking van zijn plan van aanval zelve op die voor hem gunstige om
standigheid, doch schijnt daarbij alleen aan de toepassing gedacht te hebben,
nadat hij het Saribair gebergte bereikt zou hebben: „my command of the
sea assured my communications in fair weather and gave me the power
of re-inforcing or deminishing the Saribair forces at will. (Het ging hier
namelijk om de verbinding tusschen de bij Kaap Hellas en bij Gaba Tepe
gelande groepen). Er blijkt echter weinig van de toepassing van dit principe
op den eersten dag der landing. Er waren van de 29e divisie 5 bataljons
beschikbaar als reserve. Verder konden, zoodra de demonstratie niet meer
noodig was, uit de Sarosgolf de deelen van de Royal Naval Division terug
genomen worden, terwijl het gros der Fransche troepen nog beschikbaar was
In de eerste plaats waren voor de uitvoering van dit plan landingsmid
delen noodig, vooral booten en motorbooten of stoomsloepen. Deze hadden
ten behoeve van de reserve échelons beschikbaar moeten zijn om te landen,
waar dit noodig en vooral waar dit mogelijk zou blijken. Het on s' engage
partout was bij de landingen toegepast, het puis on voit werd verzuimd.
De verschillende landingen hadden een boven alle verwachtingen gunstig
verloop: het debarkeeren en landwaarts gaan onder het vuur van den vijand
werd met ongeloofelijken moed door de troepen uitgevoerd ten spijt van alle
theoretische verwachtingen omtrent de kracht der moderne verdediging.
Maar wat geeft heldenmoed, wat baten stroomen bloeds, als de leiding niet
in staat blijkt de verkregen successen te benutten, als de voorbereiding
onvoloende is? Of de leiding de gelegenheden niet aangrijpt, die de fouten
of zwakte van den verdediger hem laaf? De overmacht ter zee kwam niet
alleen ten goede aan de verbinding tusschen Hellas en Anzac, maar ook
tusschen de aanvankelijk onderling gescheiden groepen bij Hellas. De
gunstige gelegenheid bij Y meer troepen te landen, toen daar geen weer
stand werd geboden, werd niet benut. In stede van de River Clide dadelijk
op het strand te zetten, had die bij Y van groot nut voor het geheel kunnen
worden. Twee bataljons werden wel ter versterking bij W. geland.
Ook bij S. baai was de tegenstand gering en hielden de South Wales
1) Omtrent het ontruimen van Kum Kale door de Franschen zegt L. v. S.
„Dies war fiir die gesamtlage von grösztem Wert. Erstlich war die Festung
(Yenishehir nun nicht mehr von dieser gefahrlichsten Seite bedroht und
Om zweiten konnte die 11 Tiirkische Division nach den Haupthrennpunkten
der Kampfe in Sudteil der Halbinsel hiniiber gefiihrt werden.
