116
gezonden tot versterking van het 3e Leger. In Januari '16 had L. v. S. zich
moeten verzetten tegen het onttrekken van 9 Divisies aan zijn Leger. Aan-
wijzigingen voldoende om te begrijpen, hoe weinig L. v, S. waarschijnlijk
meende te kunnen rekenen op steun, als de Bulairlandengte in vijandelijke
handen was. Vandaar, dat een derde van zijn macht geplaatst werd in
het rayon Bulair-Gallipoli. Voor het opvangen van een ernstigen stoot op
de Aziatische kust kon moeilijk met veel minder dan 2 divisies volstaan
worden, aangezien het aantrekken van troepen daarheen zeer tijdroovend
zou zijn en bovendien evenmin nagegaan kon worden in welke mate
daarbij op ondersteuning van andere troepen te rekenen viel. De mogelijk
heid bestond, dat de Turksche regeering, die liever tegen Egypte zou
aanwenden of naar Mesopotamia zenden.
Behalve de Sarosgolf en de Aziatische kust bestond er nog een derde
zwakke plek: de laagte tusschen Gaba Tepe en Maidos. Van de hoogten
van Maidos kon artillerievuur gebracht worden op de kustwerken.
De door Liman von Sanders ingenomen opstelling komt dus feitelijk
neer op een drie deeling in bewegelijke groepen, die naar gelang van om
standigheden als het ware elkanders reserve konden vormen.
De gedetailleerde opstelling is niet bekend. Wel geeft L. v. S. op dat
voor elk der drie groepen bevolen was het gros bijeen te houden en slechts
het hoog noodige aan de kusten te plaatsen. Aangenomen kan worden, dat
de uitvoering dier orders door hem ook gecontroleerd is.
De opstelling der Engelschen op den avond na de landing, maakt echter
sterk den indruk, dat de Turken overdag tegenover alle landingspunten ge
tracht hebben, de gelande troepen tegen tehouden.
Bekend is de uitlating van Napoleon, dat men bij rivierovergangen en
een verdediging daartegen, steeds voor oogen moet houden, dat de vijand
vrijwel oversteken kan waar hij wil. Een rivier is slechts een hindernis, die
den vijand eenige dagen tegen houdt. Met een rivierovergang kan in zekeren
zin een landing gelijk gesteld worden. Kustbewaking wordt volgens dezelfde
principes geregeld als de rivier- en de bergverdediging. Speciaal geldt dit
voor de Zuidpunt van het schiereiland, waar de verschillende kleine baaien
tusschen voor een landing ongeschikte kustgedeelten met te verdedigen
bergpassen vergeleken kunnen worden. In het gebergte zou het een grove
fout zijn, de beschikbare krachten te versnipperen om alle passen hard
nekkig te verdedigen. Op den duur zou een rivierovergang zoo evenmin te
beletten zijn. De rivier moet door een voorposten opstelling bewaakt worden
De reserve moet zoodanig gereed worden gehouden, dat die tijdig en met
overmacht kan ingrijpen. Bij lange rivierstellingen moeten in den regel
meer reserves gereed gehouden worden. Hoe breeder de rivier, hoe meer
de aanvaller zich voo moeilijkheden geplaatst ziet. Doch tevens wordt het
voor den verdediger moeilijker tijdig de bedoeling van den aanvaller te
onderkennen.
De verdediger is zoo goed als geheel gedekt tegen vijandelijke ver
kenningen, is beschermd tegen een verrassenden aanval, kan de gelegenheid
benutten den tegenstander na oever verwisseling concentrisch aan te vallen.
Dezelfde omstandigheden doen op de vrijheid van den aanvaller een na-
deeligen invloed gelden: zijn verkenningen v/orden moeilijker, zijn kans om
verrassend op te treden geringer, zijn ontwikkeling geschiedt bezwaarlijker.
Een belangrijk voordeel kan de verdediger van een rivier vinden in eene
offensief optreden, wanneer hij zich in het bezit heeft gesteld van een of
meer bruggehoofden aan 's vijands zijde.
Bij de kustverdediging ontvalt hem echter dit voordeel en waar hem
vóór de landing de heerschappij ter zee reeds ontnomen zal zijn, beschikt
hij tot het opheffen van zijn onzekerheid slechts over zijn inlichtingendienst
en zijn vliegdienst. Aan Turksche zijde beschikte men bij de eerste landingen
op 25 April niet over een werkzamen vliegdienst en kwam de aanvaller
bovendien gedurende den nacht over zee.
Bovendien zal de beste vliegwaarneming hoogstens gegevens kunnen
brennen over de verdeeling der schepen, niet over de sterkte der troepen.
De eerste berichten van grootere waarde zullen dus pas komen, nadat
onderkend kan worden, welk het landingspunt is en waar daarentegen
Slechts gedemonstreerd wordt.
Eenmaal gelande Jroepen bevinden zich in den aanvang in denzelfden
