117
ongunstigen toestand als een afdeeling, die onder bedreiging door den vijand
uit een défilé moet deboucheeren. Deze omstandigheid moet de verdediger
aangrijpen, om gebruik makend van zijn meerdere vrijheid van beweging en
talrijke hulpmiddelen tot het inwinnen van berichten in betrekkelijk korten-
tijd'dank zij telegrafie en spoorwegen, aanzienlijke strijdkrachten te verza
melen en daarmee de gelande troepen in een uiterst hachelijken toestand te
brengen. Als hij kan
Wil men de Turksche opstelling toetsen aan de algemeen geldende
beschouwingen over de regeling van den kustbewakingsdienst, dan vergete
men niet, dat voor de verhoudingen op Gallipoli, al die eischen omtrent
spoor- en tramwegen, gebruik maken van knooppunten in het net van straat
wegen, wielrijders enz., enz. een luxe betreffen, die de Turksche leiding
geheel moest ontberen.Liman von Sanders bevond zich ten deele nog
in toestanden uit 1813, met uitzondering van de bewapening. Er bestonden
wel electrische verbindingen, doch deze waren schaars en het kostte veel tijd
voor uitgegeven bevelen de troepen overal bereiken konden.
De opstelling der Turken was dus zooveel mogelijk volgens de algemeen
geldende beginselen geregeld. Troepen voor een derde linie waren echter niet
beschikbaar. Verder kon er op gerekend worden, dat de vijand niet met zoo
danige sterkte zou komen, dat hij tegenover die drie groepen gelijktijdig op
3 plaatsen een overmacht zouden mogen vermogen te landen. Naar behoefte
kon dus van een of twee dier groepen een gedeelte als algemeene reserve
worden aangewend, doch de plaatsing daarvoor was ongunstig.
Maar juist de moeilijkheid der verbindingen tusschen die onderdeden
doet de vraag naar voren komen of L. van S. niet te veel aandacht heeft
gewijd aan de landengte van Bulair.
Het plaatsen van zware artillerie op de heuvels aldaar na een gelukte
landing zou niet zoo snel kunnen geschieden of er zou voldoende tijd geweest
zijn om troepen uit het Zuiden aan te trekken. Bovendien zou het afsluiten
van de landengte nog niet de isolatie van het geheele 5e leger tengevolge
behoeven te hebben, dat dan zijn verbindingen met Anatolie nog behouden
haa, terwijl het verder de vraag is of de Zee van Marmora ook des nachts
zoo'afdoende beheerscht zou kunnen worden.
Het hoofdobject voor den aanvaller moest toch altijd blijven een punt,
vanwaar de kustwerken bevuurd konden worden. Na een gelukte landing bij
Bulair was zoodanig punt nog lang niet in 's vijands bezit.
Het is ook niet ondenkbaar, dat een divisie voldoende geweest zou zijn
om den vijand bij Bulair zoo lang op te houden tot troepen uit Maidos aan
getrokken zouden zijn, indien de hoofdlanding bij Bulair was geschied. Dan
hadden bij Maidos b.v. 2 divisies kunnen staan, terwijl een 3e voor de Z.-punt
bestemd kon blijven. De vlakte van Gaba-Tepe naar Maidos schijnt het ge
vaarlijkste deel van de Zuidpunt. En dit te meer omdat het aan den
verdediger bekend kon zijn, dat Noord en Zuid van Gaba Tepe gelegenheid
was om veel meer troepen te landen, dan blijkbaar aan Hamilton bekend is
geweest.
De vraag is nu, welke sterkte van het eerste echelon kon Liman von
Sanders verwachten?"
De normale wijze van ontscheping is die in roeibooten en dergelijke
vaartuigen vereenigd tot sleepen van b.v. 4 booten, welke methode in de
krijgsgeschiedenis algemeen werd toegepast.
Neemt men aan, dat elke boot 25 a 30 man vervoert, dan zouden per
sleep 4 maal 30 is 120 man geland worden. Hierbij weer de ruimte voor de
booten op het strand per boot benoodigd op 10 Meter stellend, zouden op
40 Meter 100 a 120 man landen, wat 2 a 3 man per Meter geeft.
De landingsplaatsen aan de Zuidpunt besloegen een gezamenlijke lengte
van V. en W. en X. en IJ. is 270 M. en 315 M. en 180 M. en 945 M. of
rond 1 K.M., waar dus gelijktijdig 3000 man in maximum konden worden
ontscheept als eerste echelon.
Bij Gaba Tepe was de strandlengte veel grooter dan Hamilton meende,
Behalve de Anzac Cove was ten Zuiden daarvan een uitgestrekt strand,
laten Brighton Beach gedoopt, terwijl meer Zuidelijk nog de baai lag, die
oorspronkelijk voor de Anzaclanding bestemd was, maar die men in het
1) en die wjj op Java nagenoeg geheel zullen moeten missen,