8
Soghan-Dere tot Kilid-Bahr over een lengte van 10 K.M., reiht sicli auf
beiden Ufern Battene an Batterie. Bij Dardanos houwitsers van 15 en 10.5,
bij Tsjanak in de batterijen Hamidieh-Tabia, Hamidieh-Sultanieh en Ana-
delouh Medjijieh samen 4 van 35.5, 3 van 28, 4 van 26, 11 van 24, 3 van 21,
7 stukken van 15 en 4 van 12 c.M. Op het schiereiland in de batterij Hami-
dieh-Toprah 2 van 356, Namazien 1 van 28, 1 van 26, 2 van 24 en 3 van 21,
Medjidieh Tabia 6 van 21, 2 van 28, 4 van 24 en 6 Hw. van 15 benevens
veldstukken. Ook hier waren mijnversperringen aangebracht in 3 rijen. Van
de Moorsche werken dienen hier genoemd te worden: het steenen werk
Nagara aan den voet van den met een schans bekroonden Xerxesheuvel, uit
de XVe eeuw en Kale Sultane uit 1300. Aan de overzijde een steenen fort met
torens en kanteelen en schietgaten, door Mohammed II gebouwd. Het vier
kante granietwerk Boghali Kalessi sluit tegenover Nagara den noorduitgang
der „Narrows" af.
De moderne werken liggen, behoudens een enkele uitzondering, gedekt
tegen indirect vuur uit zee. De mijnversperringen werden goed bewaakt
(zoeklichten). Langs de kust lagen verder geen versterkingen, behalve de
verouderde vesting Gallipoli.
Ter afsluiting van het schiereiland tegen aanvallen op deze plaats uit
het Noorden diende de in 1853 door de Engelschen, Franschen en Turken
aangelegde linie van Bulair, (front N.O.) met de uit den Krim-oorlog bekende
forten Victoria, Sultan en Napoleon. In 1877 werd deze linie (6 K.M. lang
op een rug van 170 M. hoogte) door de Turken verbeterd.
De benamingen der forten waren nu Aj Tabia (Maanfort), Merkes. Tabia
(Midden fort) en Ildis-Tabia (Sterren fort). Zij waren verbonden door
tusschenwerken en gelegen op een hoogte, die het voorterrein geheel be-
heerscht. Werken en forten waren door goede wegen verbonden. Bij het als
„meistergültig" geroemde pionierwerk der Turken wds een ruim gebruik
gemaakt van draadversperringen en was voor een uitgebreid telefoonnet
gezorgd.
De linie heeft geen aanvallen te doorstaan gehad.
Voor de verdediging zouden een 15000 man vereischt zijn.
Pantserforten kwamen aan de Dardanellen niet voor. Naast de meestal
open werken werden bewegelijk opgestelde batterijen aangewend. Zij
waren zoodanig ingericht, dat zij in enkele uren gebouwd en uitgerust
konden worden, zoodat zij in staat waren snel en verrassend op te treden
en weer te verdwijnen, als ze ontdekt bleken te zijn. Daartoe waren natuur
lijk alleen goed vervoerbare vuurmonden van middelbaar kaliber geschikt,
die echter voldoende dracht hadden voor de afstanden in de Dardanellen.
Hiervoor was een speciaal wegennet aangelegd. Na den grooten aanloop
op de Narrows door de geallieerde vloot op 18 Maart trokken de Turken
een groot aantal bewegelijke vuurmonden aan. Ook in Februari werd na
het plat schieten der batterijen van de eerste groep een aantal bewegelijke
batterijen tegen de landingsdetachementen in actie gebracht (27-2-15). Bij
zonder geschikt waren de krombaan vuurmonden. Van uit hoog gelegen
stellingen konden deze hun projectielen doen neerkomen op de commando
torens en geschuttorens of op het pantserdek, dat veel dunner was dan de
zijpantsers. (Pantserdek 8-12 c.M., zijpantsering tot 33 c.M.). Een ander
voordeel van het gebruik van houwitsers was, dat zij beter achter dekkingen
en maskers konden worden opgesteld, waartoe de vele ravijnen langs de
kust volop gelegenheid boden.
Omtrent de gebruikte mijnen kan nog worden aangeteekend, dat be
halve mijnen in vaste versperringen en daarbuiten geplaatste strooimijnen
(welke het mijnen visschen zeer bemoeilijkten) nog drijvende mijnen ge
bruikt werden (z.g. Leon Torpedo's). De constante bovenstroom voerde deze
mijnen naar de binnenkomende schepen.
Ook de Bosporus was versterkt. Van Stefano tot Sarailpunt alsmede
op de Aziatische kust en de Prinsen Eilanden waren talrijke batterijen
opgesteld. De Turksche vloot, waarbij de Goeben en Breslau bewaakte
tusschen beide doorvaarten de zee van Marmora.
IV. DE INVLOED DER MILITAIRE MISSIES.
Deze was nog niet groot geweest, zoodat de Geallieerden de waarde
van het Turksche leger niet hoog stelden. In November '13 was het
