11
111e leger: a 3 legerkorpsen Armenië bij Erzeroem, tegen de Russen in
den Kaukasus. j u
IVe leger: Mesopotamië (Bagdad) tegen Engelsche landingen in de rei-
zische solf.
VI. DE VOORGESCHIEDENIS.
Blijkens het officieele rapport der Commissie, die in Engeland het
Dardanellenavontuur moest onderzoeken, was het vraagstuk der forceering
reeds bestudeerd door de Engelsche Leger- en Marineautoriteiten in 190b,
„when relations between the British Government and the Porte were some
what strained."
In een memorandum van 19 Dec. '06 van den Generalen Staf, staat dan
ook te lezen, da* „Military opinion looking at the question from the point
of view of coast defense, will be in entire agreement with the naval view,
that unaided action by the Fleet, bearing in mind the risk involved, is much
to be depreceated". Öok in tal van studies over dit onderwerp bleek men
van oordeel, op grond van de ervaringen opgedaan te Port Arthur, Santiago,
Wei-Hai-Wei, dat de aanval van schepen op forten een onbegonnen werk
zou zijn zonder militairen steun aan de landzijde. I
Doch behalve de Admiralty en het War-office, bestonden in Engeland
voor den oorlog nog een niet verantwoordelijk lichaam, bedoeld als te zijn
zuiver adviseerend, doch met grooten invloed in de practijk; the Committee
of Imperial Defence. Vier maanden na het uitbreken van den oorlog werd
dit Committee vervangen door The War Council, een lichaam, waarvan de
functies en de samenstelling niet wezenlijk verschilden van het Committee.
Maar een verandering of ,,some(!) importance was made in the pro
cedure."
De notulen van de vorige zitting werden nu met meer aan alle leden,
terwille van de juistheid, ter collationneering rond gezonden, maar „owing
to the great press of business" week men daarvan bij the War-Council at.
Niet-stenografische aanteekeningen door den secretaris gemaakt traden er
voor in de plaats. Men schijnt daar in '15 hoofdzakelijk Dardanellen aange
legenheden te hebben behandeld ten minste na Juni '15 noemde men
de"War Council „Dardanelles Committee". Zoo weinig nauwgezet behandelde
men zelfs de gewichtigste aangelegenheden, dat de commissie van onder
zoek sprekende over de laatste 5 maanden van 1914 en de eerste 3 van 1915
aanteekent, „that at that time a very heavy strain of work was thrown on
all the Departments of the Government, that in respect to many points ot
considerable importance the various witnesses called have had, in the
absence of complete written records, to speak from memory of what
actually occured, and that the constant strain of work resulting from sub
sequent events of equal or perhaps of greater importance may possibly,
in view of the period which has elapsed, have to some extent, obscured
their recollecion of all he circumstances". Commentaar kan veilig overbodig
genoemd wffrden na zoo'n mooien zin!
In het gedrukte rapport zijn enkele gedeelten, aangegeven door ster
retjes, weggelaten: for diplomatic, naval or millitary reasons. Zoo moeten we
het hier stellen zonder nadere gegevens uit zekere documenten door Chur
chill geleverd.
1) Tijdens den Zuid-Afrikaanschen oorlog had Loid Fisher het vraagstuk
van het. forceeren der Dardan llen reeds bestudeerd in zjjn kwaliteit als com
mandant van de Middellandsche zeevloot te Lemnos. In 1904 noemde hp her,
zelfs in samenwerking met een leger, „mightily hazardous".
In 1906 had de generale staf zich tegenover de Committee of Imperial
Defence verklaard tegen ar y naval or millitary action at the Dardanelles.
2) Omtrent Sir Wiston Chirchill, die in '20 voor 500 pond per artikel,
proza aan de Northcliffe bladen leverde) welke bladen evenals de Times
en de Dailv Mail een verwoede campagne tegen Lloyd George voerden) geelt
de eigen correspondent van de Nieuwe Courant (5 Aug 20) onder het vrien-
lijke hoofd „Een klap van den molen beet", eenige bijzonderheden. Zpn vader
zou hoogst excentriek zoo niet krankzinnig geweest zhn, en hp zelve niet vrp
van erfelijke belasting, in hooge mate eerzuchtig en impulsief. In 1914 was bp
minister van Marine in het Asquith kabinet, waar hp dadelpk in botsing kwam
met Lord Fisher. Bp het vormen van het coalitie kabinet door Asquith in 191a
(Mei) trok hp zich terug, ram dienst in het leger en ging naar Frankrpk, tot
hii onder de nieuwe regeering van Lloyd George in December 16 een portefeuille
kreeg en in Dec. '18 zjjn Strebers wensch vervuld zagminister van oorlog.
