13
Ik heb voor het eigenlijke doel van dit opstel wat meer uitvoerig een
klein deel van de voorgeschiedenis behandeld; er zouden nog veel meer
onduidelijke telegrammen en eigenaardige opvattingen uit het rapport be
sproken kunnen worden, doch het moge genoeg zijn.
Op 28 Januari werd in een zitting van den War-Council besloten het
toch maar eens te probeeren met enkel schepen, waarbij dan ook eenige
moderne. Politieke overwegingen gaven den doorslag, men behoefde het
niet op het allerergste, een echec der Engelsche marine, te laten aankomen,
als men maar zorgde, dat, tegen dat men zag, dat het zou misloopen, men
niet verder doorzette. Asquith noemde het juist een voordeel van een
zuivere marine operatie, „that it could have been abandoned at any moment
without any serious loss of prestige". Baat het niet, dan schaadt het niet.
Uit het rapport valt voldoende op te maken, dat in het plan door Chur
chill verdedigd, om enkel met schepen aan te vallen feitelijk niemand een
behoorlijk vertrouwen had1), dat the War-Council uitsluitend het oog ge
vestigd hield op het te verkrijgen politiek succes en te weinig op de mid
delen, die noodig zouden ziin om dat succes te bereiken. Verder, dat men
eigenlijk geen troepen missen kon om te helpen en dat deze dien ten
gevolge slechts aarzelend ter beschikking werden gesteld en dat men reeds
begon met de marine operaties vóór het landleger gereed was.
Hier werd de teerling, niet met een kloeken zwaai geworpen, doch aar
zelend aan het rollen gebracht.
Intuschen besloot men op 16 Februari, nadat vele bijeenkomsten waren
gehouden, toch de 29e Divisie (oorspronkelijk bestemd voor het leger van
French in Frankrijk) naar Lemnos te zenden, hoewel er nog niets veranderd
of voorgevallen was.
Ook marine bataljons en troepen in Egypte moesten gereed gehouden
worden, om zoo noodig de marine-aanval op de Dardanellen te steunen. Op
20 Februari echter gaf Lord Kitchener kennis aan de admiraliteit, dat hij
de 29e Divisie niet kon zenden, met het oog op de toestanden aan het
Fransche en Russische front. Intusschen was de marine den vorigen dag
reeds begonnen met haar eerste bombardement.
Op 18 Maart had de groote aanval plaats. Daarbij werden ernstige
verliezen opgeloopen. Zoowel admiraal de Robeckals de autoriteiten der
Admiraliteit wilden de marine actie doorzetten. Echter, op 23 Maart, stelden
de Admiraal de Robeck en Sir Ian Hamilton3) voor, verdere operaties te
staken tot voldoende landkrachten zouden zijn verzameld. Het idee van
een buivere marine-operatie was geleidelijk geheel verlaten.
Het begrip doelbewuste eenhoofdige leiding was ver te zoeken.
Op 13 Januari nam de War-Council het volgende besluit:
„The Admiralty should prepare for a naval expedition in February to
bombard and take the Gallipoli Peninsula, with Constantinopel as its objec
tive". Het is interessant in het rapport de vragen en antwoorden te lezen
betrekking hebbende op het door de Commissie gehouden onderzoek naar
de vraag of iedereen wel begrepen had, wat er besloten was en wat de
consequenties van het besluit zouden zijn. De puzzle, waarvan men bij
tactische opdrachten zoo vaak zegt, dat ze in werkelijkheid niet voorkomt,
dat het geen raadseltjes opgeven is, kwam hier voor den dag bij de vraag,
wat men nu wel verstaan had onder „demonstratie" tegen de Dardanellen
ten behoeve van Rusland. De een had begrepen, dat het enkel om een
voorbereiding ging, zonder meer; de ander, dat het een bepaalde aanval
zou worden, een derde, dat de demonstratie „of course not meaned active
operations". Vandaar dat, willende demonstreeren (3 Januari)men achter-
1) D« opstelling v. n de batterijen was In het geheel niet bekend Had men
de buitenforten tot zwegen gebracht, dan moest de ligging der batterijen langs
het volgend gedeelte nog gevonden worden, voor men er een plan op kon
baseeren.
2) Sedert 16 Maart Garden opgevolgd; te voren second-in-command".
3) Op 17 Maart uit Engeland te Lemnos aangekomen, als benoemd bevel
hebber der Mediterenean Expeditionary Force.
4) Het Turksehe Kaukasus leger was toen doorgedrongen in 2 co'onnes,
rich ing Batum en Kars, tegen den raad der Duitoohe officieren om hier geen
winterveldtocht te beginnen. De aanvankelijk wijkende Russen zetten eind
December den aanval ia tegen de gescheiden Turksehe colonnes, die begin
Jan. verslagen werden.
