20
vuur van hun 28 c.M. monden antwoordden uit de Dardanellen, Het fort
Kilid-Bahr kreeg vuur in den rug. Doch 7 Maart besloot men wegens de
geringe uitkomsten verder van indirect vuur af te zien. Het is natuurlijk
moeilijk na te gaan in hoeverre de geringe uitkomst van het indirecte vuur
der Engelschen of, juist als tegenstelling, de goede uitkomst van het indi
recte vuur der Turken aanleiding hiertoe was.
Op 7 Maart werd een aanval gedaan door de Bouvet, Charlemagne,
üaulois en Suffren tegen de werken bij Dardanus, aan welke het zwijgen
werd opgelegd, terwijl op 12 K.M. de Agamemnon en de Nelson vuurden
op de forten aan den ingang. Van uit Tsjanak werden nu de Gaulois, Aga
memnon en Lord Nelson herhaaldelijk getroffen. De Werken aan den wal
werden grootendeels vernield, doch iederen morgen bleken nieuwe werken
opgeworpen of de oude hersteld. „Again and again during these operations
we heard of forts being silenced, which next day or a few1 days after
could bring most of their guns in action."
Jn zijn rapport van/ 14 Maart zegt de admiraal Carden, dat door lan
dingsdetachementen 70 van de zware vuurmonden „were found to be
in a .serviceable condition".
Vermeld zij nog, dat bij bespreking van dit rapport voor de Commissie
Van onderzoek in Sept. en Oct. 1916, „Carden qualified this by saying
„About 70 of the guns appeared to the officers in command of the
landing parties to be efficient; but 1 do not think it actually follows that
they were.- Their magazines were all blown up; their electrical communi
cations to their firing point or what ever their communications were, were
probably all destroyed, so that though the gun itself was intact, it does,
not at all follow that it could be made effective under considerable time
The forts were in such a state when the bombardement was finished that it
would have taken a considerable time to make use of even the guns that
were not actually disabled by having the muzzles blown off or having a
•charge put in the breach or something of that sort; it would have taken
a considerable time, 1 think, to make use of that 70 guns.
The personnel would have come back to the forts and made use of that
70 guns. But 70 off the guns were apparently intact on their moun
tings", waren ze nu geschikt voor „service" of niet?
Op 8 Maart stoomde de Queen Elisabeth opnieuw naar binnen, begeleid
door de Cornwallis en de irresistible, benevens eenige stoomsloepen om naar
mijnen uit te kijken. De groote moeilijkheid voor de vloot school in het
gebrek aan ruimte in het nauwe vaarwater, waardoor weinig gemanoeu
vreerd kon worden om daarmede het schieten der forten te bemoeilijken,
terwijl veel last werd ondervonden van een op rails verplaatsbare zware
houwitser bij Erenkeui.
Op 10 Maart beschieting van de Bulair-linie op grooten afstand, meer
een schietoefening dan werkelijke oorlogsbehandeling en van eenige nieuw
opgeworpen batterijen voor licht geschut bij de Morto Baai. Ook bij Kum
Kale waren voor de derde maal batterijen geplaatst; die op 11 Maart tot
zwijgen gebracht werden.
Zoo kon ter eener zijde een Turksch communiqué verschijnen, dat het
bombardement van de werken bij Sedd-el-Bahr zonder succes gebleven
was, en ter anderer zijde las men in de Engelsche pers, dat dit een onbe
schaamde leugen was.
In Engeland en Frankrijk - verwachtte het publiek, misleid door de
optimistische beschouwingen der couranten eiken dag, dat Constantinopel
bereikt zou worden. But the Turkish communiqué had a basis of fact.
Terwijl aan Engelsche zijde weinig activiteit viel te bespeuren, had
men aan Turksche zijde de grens zijner krachtsinspanning bereikt. Meer
malen zal de Dardanellenonderneming eht beeld geven van een afgeslagen
krachtigen aanval, die echter zóóveel van de krachten van den verdediger
eischt, dat deze niet tegen een direct er op volgenden tweeden bestand
is, terwijl het bij den aanvaller minder aan krachten dan wel aan de ele
menten „der geniale oorlogsvoering" ontbreekt, om te voelen, dat nog
een poging het reeds ten deele betaalde succes zal vermogen te verkrijgen.
'Heute kann es rullig ausgesprochen werden, dasz die nachstfolgenden
Tage die Tiirken in eine höchst kritische Lage brachten: de meeste ver-
stérkingen lagen in puin, berichten kwamén in van een voortdurende ver-
