22
Fransch officier, gewezen attaché te Constantinopel, dacht dat een land-
leger onmisbaar was, maar dat het een kansspel zou worden.
Niettegenstaande het verzet van Lord Kitchener, die staande hield, dat
\w Au®tialls?,le troepen voldoende waren, werd in de vergadering van den
Wai Council besloten tot het zenden van de 29e Divisie naar Lemnos
welk plan echter niet vóór 10 Maart tot uitvoering kwam. Op 13 Maart
werden aan Sir Ian Hamilton, den nieuw benoemden bevelhebber van het
voor de Dardanellen bestemde leger, zijne instructies uitgereikt
Punt 1 van zijn instructie luidde: „The fleet has undertaken to force
the passage of he Dardanelles. 7 he employment of millitairy forces on a
large scale for land operations at this junc ture, is only contemplated in the
e7ei1» 0f the et faihng t0 get through after every effort has been exhau
sted. Men was dus met van plan de toch beschikbare krachten dadelijk
zoo voordeelig mogelijk aan te wenden, doch probeerde het eerst met de
vloot alleen, niettegenstaande er in het verdere deel der instructie sterk den
n«ad1uk opgelegd werd' dat de. geheele onderneming niet rnocht mislukken.
Merkwaardig alweer, dat Hamilton voor de commissie van onderzoek lang
uitwijdde over het totaal gemis aan inlichtingen van den Generalen Staf
Het commando over de landmacht was totaal niet voorbereid No preli
minary scheme of operations had been drawn up. The Army Council had
disappeared. There was a great want of staff preparations."
Tusschen 10 en 16 Maart werd de admiraal Carden ruim bedacht met
telegrammen, die ik niet beter weet te definieeren dan als water en melk
orders van de ergste soort. Men zeide niet doe dit of dat, liet echter duidelijk
blijken van het opgekomen ongeduld, wilde hem volstrekt niet overhaasten
of ergens toe dwingen, maar men wilde er alleen maar de aandacht op
vestigen, dat er een periode van hard aanpakken zou komen, „and we
desire to know, wether, in your opinion, that period has now arrived."
In zijn antwoord gaf de admiraal te kennen, dat, zoodra de vloot de
Zee van Marmora binnen gedrongen zou zijn, een optreden te land op groote
schaal noodig zou zijn om zijn verbindingen te beschermen2). De vraag ligt
voor de hand, waarom niet dadelijk de eerste successen benut, om te landen.
Wel is waar zou dan het vijandelijke leger een bedreiging vormen,
doch dit zou ook na het vallen der forten uitsluitend tengevolge van een
marinebeschieting! ook het geval geweest zijn en men had scheepsartillerie
genoeg voor beide doeleinden tegelijk. Men had bovendien wat kunnen
wagen. Geheime berichten omtrent de Balkanstaten waren niet ongunstig
Op 17 Maart seinde Geneeraal Paget, die een speciale missie op dat schier
eiland te vervullen had, dat de operaties tot dusver een diepen indruk ge
maakt hadden, dat te verwachten was, dat Bulgarije tegen Turkije zou
optreden.
Op 13 Maart werd echter in stelliger termen aangedrongen op krachtiger
optreden: „the inevitable losses being accepted. The ennemy is harassed
and anxious3). Interference with submarines will be a very serious com
plication. Time is of the essense." Dit telegram was van dezelfden datum
als bovengenoemd antwoord van Carden. Het geheel maakt den indruk, dat
minder de ziekte van den admiraal, dan wel de omstandigheid, dat hij over
„military operations on a large scale" had durven seinen, de aanleiding
was tot zijn vervanging door den Admiraal de Robeck op 17 Maart. Deze
verklaarde voor de Commissie van onderzoek, dat iedereen wel van oordeel
zou zijn, dat een gecombineerd optreden het beste was, maar men had
hem er niet naar gevraagd „we were told to bombard these forts, so
we did."
Gedachtig aan het Engelsche „Do it now!" gaf hij orders voor een
aanval op den 18en.
1) Hamilton zegt «rntr»nt die instructie, dat deze was opgenomen in zjjn
despatch van 11 D c. Om 9 nam op den avond voor dat die gedrukt zou ver
schijnen (7 Jan. '16) kreeg H. een spoed bericht van het War Office meldende
dat het pershureau bezig was te telegrafeeren, aan apen aan wie een exmplaar
was gezonden, die instructie te supprimeeren. Men deed er zeer geheimzinnig mede
2) V-rgeliik h-t oordeel van L v. S. hieromtrent (Hoofdstuk VIII).
3) Einde E-bruari reeds maakte men te Constantinopel ails in gereedheid
om den Sultan met het hof en de fiuanciën in veiligheid te brengen in de
binnenlanden van Klein-Azië (L. v- S.)
