26
desepereeren, moge de volgende aanhaling gelden. „Die Schlacht, die mit
einem Siegë der Landbatterien geendet hatte, war den türkischen Munitions-
vorraten gefahrlich geworden. Uber die Halfte der aufgestapelten Granaten
war verschossen. (Hiervoor had men aan Engelsche zijde natuurlijk geen
aanwijzingen). Wehrie hatte schon in den letzten Stunden des entscheidenden
Kampfes mit Sprenggranaten geizen müssen. An eine rassche Auffüllung
der Bestande war nicht zu denken. Ware Robeck am 19 Marz noch einmal
mit gesenkter Stirn wie ein Bulle gegen Dschanak-Kilid-Bahr angerannt,
wer weisz, ob das tiirkische Feuer stark genug gewesen ware, ihm den
Durchbruch zu verwehren!" (Prigge).
Er gebeurde echter weinig bijzonders. Meer dan een maand lang werd
er met veel meer beproefd, dan het beschieten met een enkel schip van
de kusten, om Turksche herstellingswerkzaamheden te beletten Mijnen
vegers bleven aan het werk. Op 28 Maart werden van uit de Zwarte Zee de
buitenforten aan den Bosporus beschoten, op 6 April die bij Smyrna.
X. HET BESLUIT TOT LANDING.
Het is niet gemakkelijk de ware toedracht te ontdekken, betreffende
het nemen tot een besluit om op Gallipoli te landen. Een kort en krachti0-
besluit of wel overdachte regeling is niet te vinden: De zaak is feitelijk, dat
zooals wel meer gebeurt, niemand de verantwoordelijkheid wilde dragen
Zooals reeds gezegd op 28 Januari 1915 besloot de War Council'tot
den aanval met een vloot alleen, en er was geen kwestie deze met groote
troepenmachten te steunen. Toch was Kitchener van oordeel, dat een aanval
door 150.000 man kon worden gedaan in samenwerking met de vloot. Doch
de admiialiteit legde hem uit, dat de ondervindingen van het verledene geen
maatstaf vormen konden voor de beoordeeling van de marvellous potentia
lities of the „Queen Elisabeth''1). Men verwachtte daarvan een geheele
ommekeer in den zeeoorlog. Lord Kitchener moest toegeven, daarvan niet op
de hoogte te zijn, voegde er bij, dat hij zijn protest tegen een optreden van
enkel eene vloot handhaafde.
Na bovenbedoeld besluit van 28 Januari begon men pogingen in het
werk te stellen, Griekenland met Servië te doen optreden op het Z O
tooneel van den oorlog, wat mislukte.2)
Tevens besloot men de in Engeland beschikbare 29e Divisie en uit
Egypte Austraische troepen naar Lemnos te zenden ,,to support the
naval attack."
Wij hebben gezien, dat deze troepen daartoe niet werden aangewend.
Terwijl ondertusschen de operaties begonnen waren, bleef de War
Council aan het vergaderen, o.a. over de vraag of die 29e Divisie nu moest
gezonden worden, of wel aangehouden voor Frankrijk, (vergaderingen op 19
24 en 26 Febr.). (Zie hierover Hamilton's Diary).
De bevelhebber van de Australische, Fransche en Engelsche Marine
troepen in Egypte, Generaal Birdwood, kreeg op 23 Februari order van
Lord Kitchener, te confereeren met den Admiraal Carden. Uit de gewis
selde telegrammen valt op te maken, dat Kitchener vasthield aan het idee
de troepen voor 2e rangs opdrachten te gebruiken, dat generaal Birdwood
verwachtte, dat de Marine zonder hulp zou slagen, doch tegenover de
krachtige verdediging van het schiereiland Gallipoli een optreden van het
leger op grootep schaal noodig achtte.
De Fransche kolonel Maucorps, gewezen attaché te Constantinopel
stond een groote landing op de Aziatische kusten voor3).
Zoo kreeg dus de Generale Staf voldoende aanleiding een landingsplan
nader onder de oogen te zien, doch Lord Kitchener liet dit na, zeggende,
dat „sufficient information was not forthcoming for the preparation of a
detailed schemen of landing". Toen Hamilton dan ook op 12 Maart op-
dracht kreeg het commando op zich te nemen, kon hij op het Departement
1) Deze verschoot b.v. 18 c.M. G. K. T. met 10.000 vulkogels.
2) Na den eersten aanval seinde de Engelsche gezant te Athene, dat
Vemzelos voorstelde een Grieksch leger van 3 divisies te doen medewerken
(1 Maart) en op 2 Maart volgde het bericht, dat het voorstel gedaan was after
^ng had already been „sounded" and that he heard from another source,
that the King „wanted war".
3) Die Fransche plannen komen merkwaardig overeen met hun optreden
na den oorlog.