85
was in een aanval, die den volgenden morgen (9) zou worden ondernomen!!
„1 felt no such confidence", zegt Hamilton. Daar de troepen op dat uur
uitgerust, gevoed en van water voorzien waren, beval Hamilton „that even
now on the 11th hour the 11th Division should make a concerted attack upon
the hills, but 1 was met with a non possumus". De divisiecommandanten
voelden niets voor een nachtaanval. Toen besloot Hamilton zelf de troepen
in beweging te zetten, waartegen de generaal Stopford geen bezwaar had!
Hij brandde evenzeer van verlangen, zeide hij, om tot den aanval over te
gaan! Hij zou met vreugde zien, dat Hamilton zelf beproefde de divisie-
commandanten klein te krijgen.
Aan land gekomen overtuigde Hamilton den commandant der 11e divisie
Hammersley er van, dat het tijd was aan te grijpen voor de Turken ver
sterking hadden gekregen, hetgeen deze beaamde, doch hij voegde er bij, dat
hij geen kans zag op een dergelijk ongunstig uur (6 uur) de noodige orders
aan zijn onderdeden te doen toekomen, die daarvoor te zeer verspreid waren,
behalve misschien de 32e brigade. Men zou nu van de zijde van den Alge-
meenen Bevelhebber een krachtig ingrijpen hebben verwacht, hetgeen goed
beschouwd niet meer dan een ingrijpen in het commando over het IXe leger
zou zijn geweest. Niets daarvan. Te recht zeggen Fransche schrijvers geen
enkel goed woord over die episode. Alors il se passa des chosës invraisem-
blables. Hamilton constateerde, dat de geheele dag verloren was1), maar
veel verder kwam hij niet. Hij beval een aanval „at the earliest possible
moment", desnoods alleen met de 32e Brigade. In zijn rapport verontschul
digt hij zich op deze wijze: „In taking upon myself the serious responsability
of thus dealing with a detail of divisional tactics, 1 was careful to limit the
scope of the interference. Beyond directing that the one brigade which was
ïeported ready to move at once should try and make good the heights before
the enemy got on to them I did nothing and said not a word calculated to
modify or in any way affect the attack already planned for the morning." Aan
de 32e Brigade, dus 4 van de 13 bataljons, die door Stopford voor den aanval
op den 9en bestemd waren, gaf Hamilton de opdracht „now to anticipate that
movement" door een aanval te doen op eenige hoogten, die hij als de sleutel
van de Turksche positie beschouwde en zich daar in te graven. Hoewel Ha
milton er bij bleefj moet hij toch erkennen, geen goed idee te hebben ver
kregen omtrent het doen en laten van de 32e Brigade. De beweging begon
echter niet voor 4 v.m. v. d. 9e Augustus2). Een compagnie van het Welsh
Pionier Battalion en de 32e Brigade werden van beide zijden aangevallen en
moesten wijken voor den dien dag (9 Aug.) bevolen Turkschen aanval der
Saros-divisies onder Kemal Bey. De Engelschen werden teruggedrongen tot
een lijn N. en Z. van Sulajik. Die Royal Engineers erleiden in dem fiir den
Angreifer sehr ungiinstigen Gelande ungeheure Verluste. That evening the
strength of the battalion was nine officers and 380 men. De pionercompagnie
had moeten terugkeeren wegens het in brand geraken van het dorre gras.
Uit het goed onderhouden artillerievuur en het hevig geweervuur van
1) Toevallig, dat naar aanleiding van het beschreven 'voorval, met den
commandant der 7e en 12e Divisie op 8 Augustus (de uitgestelde aanval) L. v. S.
schrijft„Die verlorenen 24 Stunden lieszen sich nicht mehr einholen." „Als
aan een van beide zijden men eens niet een etmaal verloren hadl
2) Het is niet onaardig hier een oogenblik stil te staan by den oorlog als
„indiseiplinair verschijnsel". (Zie orgaan Krijgswetenschappen 1916'17IV bl. 265).
Hamilton had op 8 Augustus eenige bevelen gegeven, die het plan van
feneraal Stopford voor een aanval gedeeltelijk wijzigden. Deze bevelen waren
et resultaat van een aan den wal gehouden onderzoek, waarbij Stopford maar
rustig aan boord gebleven was. De aanval werd echter weer niet door Hamilton
zelve geleid, maar door Stopford. Hamilton zegt, dat hjj geen bedoeling heeft
gehad iets te zeggen „calculated to affect the attack as originally planned". Op
dat „calculated" komt het nu juist aan, want in een rapport van generaal
Stopford zegt deze de verantwoordelijkheid voor het mislukken van den aanval
niet te willen dragen, omdat Hamilton wèl veranderingen gelast had, dus wèl
„affected" zij 't dan zonder „calculation". Hammersly zegt er van, dat de per
soonlijke bevelen van Hamilton de voorbereidingen geheel dooreen wierpen.
Het is alweer niet uit te zoeken, maar bevreemding wekt het, dat Hamilton op
dit kritieke moment niet meer invloed deed gelden door tijdelijk zelf de leiding
te nemen. Wel is hjj den 9en nog even aan den wal geweest en bezocht hjj
het stafkwartier der 30e Brigade. Daarna keerde hjj terug naar Imbros, ten