94
van Fransche en Engelsche troepen aanvoerende, dat ces deux puissances
se fondent .sur ce que la Grèce qui leur a déja donné tant de témoignages
d'amitié ne s'opposera pas a des mesures prises dans I' interet de la Serbie
qui est également sa propre alliée. Griekenland protesteerde, maar verzette
zich niet zooals België.
Het Corps expéditionnaire d'Orient werd opgeheven en in de plaats
daarvan kwamen het „Armée d'Orienf' in Servië onder generaal Serrail en op
Ciallipoli het „Corps Expéditionnaire des Dardanelles" En de stemming? „Le
C.E.D. nait vieux, usé par les fatigues et désillusionné par les deceptions."
Op 11 October had Kitchener aan Hamilton gevraagd, welke verliezen
het naar zijn oordeel zou kosten om tot de ontruiming over te gaan. Op
12 Oct. antwoordde deze, dat voor hem such a step was unthinkable. Op
den 14en besloot het Gouvernement hem terug te roepen, wat op 16 Oct.
bekend werd in het Oosten.
General Hamilton's departure was a matter of the keenest regret to
the Australian troops (Australia in arms). They had often met him in the
saps at Anzac and his tall commanding figure was well known by all on
the beach.
La disgrace du géneral Hamilton lui ramène les sympathies qui n'ont
jamais cessé d'aller a sa personne mais qui s'êtaient un peu détournées de
lui comme chef d'armée. Pauvre Hamilton, il ne sera jamais Lord Gallipoli
(Ch. Roux).
De legerorder, waarmede Hamilton op 17 Oct. '15 afscheid nam van
de troepen, eindigt met een scherp prikje ironie; hij dankte een ieder, van
de generaals tot den minsten soldaat voor de bewonderenswaardige wijze,
waarop allen hun steun verleenden aan zijn pogingen om hen te voeren tot
een beslissende overwinning, die hii naar ziin oprechte overtuiging
hen stellig zou zien behalen onder hun nieuwen Chef.
Dit was generaal Monro, (op dien datum nog in Engeland), die een
sterk voorstander bleek van de ontruiming. Het oorspronkelijk doel van
zijn zending werd zoodoende niet bereikt.
Het zou te ver voeren, ziin motiveering na te gaan, doch daartegen
is het zeer interessant te vernemen in welke positie hij daarbij als bevel
voerend en verantwoordelijk generaal geraakte, speciaal in dit geval, waar
zijn geheele zending juist als een vetrouwenspost begonnen was. Op 1 No
vember vroeg Kitchener, wat zijn onderhebbende commandanten van een
ontruiming dachten, aldus eenigermate het begrip krijgsraad uit de oude
doos te voorschijn halend, iuist waar het zoo noodig was, dat één krachtige
geest zich deed gelden. Die commandanten bleken van dezelfde opinie
als Monro, hetgeen deze op 2 November seinde. Op 3 November kreeg
Kitchener opdracht van het War Committe, naar Gallipoli te gaan om
zelf te zien. Zeer geheim seinde toen Kitchener aan den commandant der
Australische troepen, generaal Birdwood, dat hii zelf komen zou en vroeg
wat deze dacht van een nieuwe landing bij Bulair. Hii geloofde, dat de
Admiralitv weer zou willen meewerken om opnieuw te beproeven den
doortocht te forceeren. Er zouden eenige commandowisselingen hii de marine
plaats hebben. Birdwood zou het landcommando kriigen en Monro zou naar
Saloniki verdwijnen, hetgeen het goede woord is, al stond er „appointed to
the command of the Saloniki forces." Ook de in Engeland teruggekeerde
admiraal Wemvss. een der gewezen onderbevelhebbers der Engelsche vloot
bij Gallipoli, zou dan het vlootcommando kriigen. Deze was altijd een voor
stander geweest van een nieuwe poging tot forceeren.
En op 4 November seinde hii nader over hetzelfde onderwerp, doch met
dit slot: „The more I look at the problem the less I see my wav through,
so you had better very quietlv and secretly work out any schemen for getting
the troops off the Peninsula."
Zoo was het gesteld met den vasten wil en de overtuiging van iemand,
die zich had laten „bewerken" voor dit nieuwe avontuur door enhele uit
de Middellandsche Zee terugkeerende hooggeplaatste marine officieren,
waaronder de admiraal Wemyss.
1) On Th» 1fith October J received a cable recalling m» to London for the
reason as I was informed on my arrival, that His majesty's Government desired
a fresh, unbiased opinion from a responsible commander, upon the question of
early evacuation". Hamilto'n Final Despatch.
