14
eenvolgens gemakkelijk de voornemens verdere strekking gaf: 13 Jan.
„prepare for an attack", 28 Januari „troepen voldoende sterk voor onder
geschikte opdrachten"; 16 Febr. „meer troepen beschikbaar stellen" en,
toen de dobbelsteen eenmaal rolde, „een gecombineerde aanval doen, waarbij
de landing de hoofdoperatie zou worden."
Het rapport zegt dan ook: „It is impossible to read all the evidence or
to study the voluminous papers, which have been submttted to us, without
beeing struck with the atmosphere of vagueness and want of precision which
seems to have characterised the proceedings ad the War Council. Some of
those present at the meetings of the Council left without having any very
clear idea of what had or had not been decided".
Met Frankrijk werd gemakkelijk overeenstemming verkregen omtrent
het plan en de wijze van uitvoering. Men behoefde immers slechts weinig
troepen beschikbaar te stellen om de vruchten- te plukken van het werk der
oorlogsschepen, in hoofdzaak Engelsche.1)
,'VII. DE POLITIEKE EN STATEGISCHE OVERWEGINGEN DER
GEALLIEERDEN.
(Heel in het kort de beweeggronden nagaand, die de Geallieerden er toe
brachten, de forceering der Dardanellen te beproeven om aldus Constanti-
nopel te bereiken, kan men die in het volgende overzicht vereenigen.
Ie. Men zou het laatste lid afsnijden, waarmede Turkije zich aan
Europa vastklampte.
2e. De nog weifelende neutrale Balkanstaten zouden zich gemakkelijk
bij de Geallieerden kunnen aansluiten, en hun aarzeling overwinnen.
3e. De veiligheid van Egypte werd gewaarborgd.
4e. Het brengen van verlichting voor Rusland was noodzakelijk.
5e. Men zou sterke Turksche krachten binden en
6e. Duitschland van Turkije kunnen scheiden.
7e. Door de opening van de Zwarte Zee gelegenheid krijgen Rusland van
oorlogsmateriaal te voorzien en uitvoerproducten uit dat land af te voeren.
Ad 1) Reeds omstreeks 1700 spoorde Peter de Groote de Europeesche
mogendheden aan, de Halve Maan in Constantinopel te doen vervangen door
het Kruis. In 1717 werden de Turken uit de Oostenrijksche landen door
Prins Eugenius verdreven. Daarna bezette Engeland Cyprus, Frankrijk Al
giers, Tunis en Marokko, Italië Tripolis. In 1830 waren de Grieken vrij van
Turkije, en daarna scheurden zich in de tweede helft der 19e eeuw de
overige Balkanstaten los. Na den Balkanoorlog van 1912 bleef van Turkije
nog maar het bekende 'kleine stukje over. Dat geen algeheele oplossing plaats
vond, was enkel een gevolg van de oneenigheid der groote mogendheden
en tevens een concessie aan de Mohammedanen in de Engelsche bezittingen.
Thans scheen voor Albion de kans schoon, op het begeerde vlootsteunpunt
aan den Bosporus de passende kleuren te laten wapperen.
ad 2) Een nederlaag van Turkije (en daardoor van de Centralen) in
en om Constantinopel, zou de neiging van de kleinere Balkanstaten, om zich
aan de zijde van den overwinnaar te scharen, tegemoet komen en hun keuze
vergemakkelijkt hebben.
Italy at the moment was still in the valley of decision.
Griekenland, Bulgarije en Roemenië hadden hun eigen belangen en ver
langens nog uit den Balkanoorlog bewaard, een winnend Turkije zou hun
grootste angst geworden zijn. Their attitude therefore was a circumspect
neutrality. But the first Allied guns that spoke in he Sea of Marmora would
compel net to a decision. En hun steun zou op dat moment van onbereken
baar gewicht worden kunnen.
ad 3) Mr. Churchill, (tijdens de besprekingen in den War Council op
25 November) noemde het „the best way to defend Egypt". Het overwicht
ter zee gaf den Geallieerden ruime gelegenheid door het transporteeren van
sterke machten naar de eilanden in de Aegeische Zee en het krachtig be-
1) Men liet het graag over. Zoo geeft de Times van 5 Mrt. '15 het vol
gende als een uitlating van den ïYanschen Minister van Marine Augagneur:
„We would not ask for any thing better than that the Australians should give
battle at the entrance to the Dardanelles."
