34
XIV. ..V ~z-±-
DE PLANNEN VAN DEN AANVALLER EN ZIJN VOORBEREIDINGEN.
Drie wegen konden in liet algemeen de Geallieerden volgen om hun
doel, het vermeesteren der kustversterkingen, te bereiken1). Men kon landen
op de Aziatische kust of op de Europeesche en hier weer öf op het schier
eiland zelf of in het Noorden van de golf van Saros.
Op de Aziatische kust konden de landingsplaatsen weer in 2 groepen
gesplitst worden, n.l. vlak bij den ingang der Dardanellen, doch dan meer
of minder blootgesteld aan inwerking van 's vijands zijde en verder naar
het Zuiden meer beveiligd.
Om met de meest zuidelijke punten te beginnen: Smyrna werd bewaakt
door kustbatterijen en lag op 150 mijl, stellig 14 dagmarschen van de Dar-
danellen-forten, en kon dus niet in aanmerking komen. De bocht tegenover
Mitylene bood een zeer goede landingsgelegenheid op 70 mijl van de Dar
danellen.
De opmarsch van daar zou echter boven de krachten van het landings
leger gaan, te veel transportmiddelen zouden op de lange en kwetsbare
verbinding benoodigd zijn. Gedurende het verder verloop van den veldtocht
heeft Engeland belangrijke versterkingen moeten zenden. Waren deze troe
pen direct ter beschikking van generaal Hamilton geweest, dan zoude een
landing met Mitylene als tusschengeschoven basis de voorkeur verdiend
hebben. Nu kon dat niet. Dichter bij de monding van de zeestraat gelegen
waren Besikabaai en Yukyeribaai, respectievelijk 12 en 20 mijl van Kumkale
en 25, resp. 35 mijl van de Dardanellen. Doch niet alleen, dat de Europeesche
oever de Aziatische domineerde, de artillerie in de werken bij Sedd-el-Bahr
bestreek het terrein achter Kum Kale en de moerassige, ongezonde vlakte
van Troje.
Een landing in. het noorden van de golf van Saros had het bezwaar,
dat men dan tegenover de Turlcsche troepen in Thracië kwam te staan
en daarna tegenover de Bulairlinie, waarheen het leger met een flank-
marsch langs een kwetsbare verbinding zou moeten marcheeren, om ver
volgens die stellingen aan te vahen met den vijand in den rug. Een marsch
rechtstreeks op Constantinopel zou natuurlijk nog minder uitvoerbaar zijn,
dan het bovengenoemde optreden in Anatolië.
Bij Bulair waren wel twee landingsplaatsen, doch deze waren slecht:
de eene een moeras, de andere een diep ravijn, beide omringd door steile
hoogten.
Er bleef düs niet veel over dan te landen dicht bij de Dardanellen
zelf en wel onder dagelijks moeilijker wordende omstandigheden, tegenover
een vijand, die het hem gegeven uitstel wist te gebruiken. De geheele ope
ratie was opgezet, aanvankelijk met de zelfs als een soort voordeel be
schouwde gedachte, dat men deze kon beëindigen als men wilde. Nu was
echter de Britsche regeering van idee, dat de onderneming moest worden
doorgezet. Vandaar het bekende telegram van Kitchener op 19 Maart aan Ha
milton met de stellige opdracht zoo noodig den weg voor de vloot te banen
door een krachtig optreden op Gallipoli. Door sommigen schijnt in Engeland
de opmerking gemaakt te zijn, dat het beter geweest ware, te antwoorden,
dat de opdracht onuitvoerbaar was, doch dit is slechts achteraf redeneeren.
Bovendien:
„A soldier must be very sure indeed of his ground before he can be
justified in taking up an attitude that will completely upset the plan that
his Government have commissioned him to carry out in time of War"
(Callwell).
Eenmaal de opdracht gesteld ziende, de kustwerken te bedwingen, moest
1) By bet opmaken vail zjjn plan kon Hamilton weinig rekening houden
met de toegezegde hulp van Rusland aan de zjjde der Zwarte Zee. Directe
samenwerking tnsschen ztfn leger en dat te Odessa was uitgesloten, zoolang de
doorvaart niet in handen der Geallieerden was. Wel was de concentratie een
bedreiging voor de Turken, die daardoor een gedeelte hunner troepen vastge
houden zagen (het le. legerkorps te St. Stefano) doch Hamilton moeht hoogstens
rekenen op gel;jktiidigheid van zjin landingen en de Russische, welke echter
achterwege gebleven zjjn. (aanval der Russen in Maart en April op het Kar
paten front.) Zie ook de bjjlage over H's Diary.
