62
De baai van Ebrye was slecht en Enos lag te ver weg. De vijand zou dan
tijd gehad hebben troepen van belangrijke sterkte te concentreeren in
Thracië. Ook zou een goed verloopen landing en een opmarsch naar de
engte van Bulair nog niet de zekerheid geven, dat de vijand niet voor zou
zijn en troepen van Chanak aantrekken, gebruik makend van de omstandig
heid, dat de sterke stroom, de aanwezigheid der forten langs de kust en
de geringe diepgang der Turksche schepen het voor de Engelsche duikbooten
onmogelijk maakten, die beweging lam te leggen.
Voor de beslissende groep bleef dus niets anders over dan een optreden
vanaf de westkust. In zijn despatch van 11 Dec '15 zegt Hamilton, dat een
landing W. van Kilid Bahr blootgesteld zou zijn aan artillerievuur van Achi
Baba en Kilid Bahr. Opgemerkt moet worden, dat in zijn eerste rapport
(20 Mei) niet over eenige goede landingsplaats tusschen Y en Gaba Tepe
(Z) wordt gesproken. Er was dus niet voldoende verkend.
Toch was het voor Hamilton van het hoogste belang de Turksche
vrijheid van beweging „across these landlocked waters" op te heffen door
artillerievuur. Het schijnt dus, dat hij het directe vuur der scheepsartillerie
onvoldoende oordeelde. Daarentegen geeft L. v. S. een vrij uitvoerige be
schrijving van de plat geschoten Turksche plaatsen, waaronder Maidos,
Akbasch en Kilia. Dit zou voor een mogelijke overdrijving gehouden kunnen
worden, indien uit het verloop der gebeurtenissen in Augustus niet bleek,
dat de uitwerking van het indirecte vuur wel zoo groot was, dat verster
kingen Maidos niet konden bereiken en dat reserves uit Azië alleen ge
durende den nacht konden worden overgezet naar Kilia en Akbasch. Het is
dan ook twiifelachtig of het brengen van artillerie op den Sari Bair bijzon
dere voordeelen zou afwerpen, die de groote moeilijkheden, daaraan verbon
den, zouden overtreffen.
Hamilton zegt omtrent zijn verlangen direct artillerievuur op de „land
and water communications" der Turken te brengen: „This brings me to the
storming of that dominating heigt (Hill 305) with the capture of Maidos
and Gaba Tepe as its sequel." Hij besloot tot het versterken van de Anzac-
groep gecomhineerd met een landing bij Suvla. „Then with one strong push
to capture Hill 305 and working from that dominating point, to grip the waist
of the Peninsula".
Suvla lag slechts een mijl verder van Mudros dan Anzac en zou een
„submarine proof" basis worden, gedekt tegen alle winden, behalve Z. W.
Een groot bezwaar was, dat gebrek aan water en de daaruit voort
vloeiende verplegingsmoeilijkheden een zeer zorgvuldige voorbereiding noodig
maakten. Doch Hamilton troostte zich met de gedachte, „that a bad country
is better than an entrenched country".
Reeds op 19 Mei had de generaal Gouraud aan Hamilton voorgesteld
om, gelet op den te verwachten langzamen gang der operatie op dit front,
een ander front te openen, hetzij in Azië. hetzij op Gallipoli. Voor het eerste
achtte hij een groote troepenmacht noodig, voor het geval die niet beschik
baar gesteld konden worden, wilde hij wat er biieen te zoeken was, doen
landen tusschen Anzac en de Zuidgroep. Hij rekende daarbii od Enfelsche
versterkingen. Frankrijk wilde niet meer dan 2 divisies geven. Op 13 luni,
vernemende, dat denkelijk 3 divisies uit Engeland zouden komen, drong hij
weer bij Hamilton er op aan, hetzii bii Bulair, of indien daar te veel bezwaren
tegen waren, in den omtrek van Gaba Tepe te landen, doch zonder succes.
Einde Juli scheen men te Parijs nog aan een landing in Azië te denken, want
het departement van oorlog vroeg aan den Franschen Staf in Gallipoli,
hoeveel troepen men daarvoor noodig oordeelde.
'Fransche schrijvers zijn over het algemeen slecht te spreken over de
Suvla affaire. Men was er niet bij gevraagd: „Ce fut une défaite purémerit
britanniaue: Sir Hamilton ne demanda point de concours actif des Francais.
II ne sollicita aucun avis ni aucun conseil de l'état-major francais."
XIX. DE TOESTAND AAN TURKSCHE ZIIDE ULTIMO JULI.
In de eerste helft van Juli was een deel der Turksche troepen aan het
Zuidfront afgelost door versche afdeelingen van het 2e leger, onder com
mando van Wehib Pacha, wiens oudere broeder Essad Pacha_bekend
door zijn verdediging van Janina in den Balkan-oorlog bij Ari Burnu het
bevel voerde. Gedurende deze aflossing deden de Engelschen en Franschen
