135
Om nu de bewoners der verlaten residentiën te bewegenbij ontsche
ping van den vijand met have en goed, vooral vee en voedsel, de wijk te
nemen naar het gebergte, zal zeer moeielijk gaan, en zoo iets te bevelen,
zoude van onze zijde eene handeling wezenwelke aanleiding moet geven
tot het ontstaan van een wettigen en natuurlijken geest van ontevreden
heid, welke niet tot het voordeel van den verdediger kan werken.
Aangenomen zelfs, dat het volk gedwee onze bevelen opvolgt, en alle
bezwaren of moeielijkhedeu van zoo eene verhuizing overkomt, hoe moeten
die duizende van menschen dan onder dak gebracht, op den duur gevoed
en beschermd worden? Van eene ophooping van beesten willen wij nog
niet eens spreken.
Bovendien neemt natuurlijk het gouvernement, in dit geval, nog op
zijne verantwoording, dat, indien de achtergebleven bezittingen door den
vijand verwoest worden, den eigenaar eene billijke schadeloosstelling ge
geven worde; hetgeen tot groote geldelijke uitgaven zou leiden, zonder
den inlander, die zoo sterk aan zijne haardstede gehecht is, te bevredigen.
Mijne zienswijze ten deze is, dat wel invloedrijke hoofden tegen hun
zin gehoor zullen geven aan zoodanige pressie, maar om den minderen
man zoo met alles wat vervoerbaar is op te laten breken, omdat het
gouvernement, waaronder hij staat, zijn persoon en zijne bezittingen niet
kan verdedigen, en zoodanige harde maatregelen neemt, opdat de vijand
daarvan geen voordeel trekke, zou dunkt mij wel wat rniddeleeuwsch ge
handeld zijn.
Het verlaten der strandplaatsen, alwaar zich handel en nijverheid ge
vestigd heeft, met het volle vertrouwen om door het gouvernement in tijd
van nood beschermd te worden zoude voor handelaren en industrieelen eene
zware ramp zijn; vooral, indien men ook van hen vorderdeonder die om
standighedengetrouw te blijven aan een gouvernement, dat hen zoo
deerlijk aan eigen lot overlaat.
Immers, gelijk K. voorstelt, zou Batavia tegen een coup-de-main bevei
ligd worden, alleen door middel van de schutterij zoo noodig versterkt met
eenig kader.
Wat zou nu van zoodanige verdediging kunnen verwacht worden?
Gesteld, dat die schutterij 1000 man sterk ware, allen menschen die
zich uitstekend dapper gedragendan zullen zij tegen een geregelden en
overmachtigen vijand toch niet lang standhoudenen hunne dapperheid
geen andere uitkomst hebben dan het lijden van treurige verliezenkrijgs
gevangenschap en verbeurdverklaring hunner bezittingen, de natuurlijke
gevolgen van den oorlog, voor allen, die de wapens voeren.
Bestaan er met der tijd, werkelijk goede strandverdedigingswerken,
