178
Macaulay verhaalt, dat de overwinning, door de Engelschen bij la Hogue
behaald, te Londen met grenzenlooze vreugde werd vernomen, en de doo-
den vereerd, maar de gekwetsten niet vergeten werden.
Een oog slaande op de vele inrichtingen en magazijnen met oorlogs
behoeften, die, reeds in vredestijd, voor de uitrusting van liet active
legerwezen noodig geoordeeld wordenstaat men verbaasd over de netheid,
doelmatigheid, deugdelijkheid en volkomenheid, die ze kenmerken; indien
men den glans en de pracht aanschouwt, die den krijgsmansstand omge
ven, en de dagelijksche wapenoefeningen ziet, welke men in vredestijd als
voorbereiding voor den oorlog verricht, of ons leger met trompetgeschal
en slaande trommen, met vliegende vaandels en blinkende wapens, te velde
ziet trekken, en hierbij onze invalide hospitaal-soldaten met hunne zeer
oorspronkelijke vervoermiddelen vergelijkt, komt men tot de overtuiging,
dat dit deel van ons leger zeer stiefmoederlijk behandeld wordt, en alle
zorg eenzijdig aan het strijdende gedeelte is gewijd, niettegenstaande het
geluk der wapenen van het laatste, in nauw verband staat met de min of
meer doelmatige inrichting van het leger des vredes; ja, er soms geheel
van afhangt, zoo als de ondervinding van vele Europesche en Indische
oorlogen ons leert.
Evenals het strijdende leger in het gevecht voor eene chaotische ver
warring behoed wordt door de onvoorwaardelijke gehoorzaamheid aan één
hoofd, en door de alvermogende tooverkracht der krijgstucht, en volgens
bepaalde voorschriften handelt, waarin het zich jaren lang met groote,
schijnbaar kleingeestige nauwgezetheid oefende, doch in volslagen wanorde
geraakt, zoodra aan een van de vele raderen van dit groote werktuig iets
ontbreekt; zoo moet ook de geneeskundige dienst te velde een goed in
gericht, geoefend geheel uitmaken, dat zich in vredestijd op alle onver
wachte omstandigheden van den oorlog zooveel mogelijk voorbereidt.
Het leger der vredes w.oet naast het strijdend leger werkzaam zijn
als een goed ingerichtzelf-regelend ligchaamuit mindere tot een ge
meenschappelijk doel zamenwerleende factoren bestaandeonder toezicht
en leiding van den veld-arts, die ten volle aansprakelijk en verantio or
delijk is voor alleswat de verpleging van zieken en gekioetsten aangaat;
en slechts onder de onmiddellijke bevelen van den opperbevelhebber, voor
zoover de zuiver militaire belangen het eischen.
Be bevelhebber wordt hierdoor van eene groote verantwoordelijkheid
ontslagenen de verpleging van zieken en gekwetsten zal er doorwinnen.
Geoefende hospitaal-soldatendoelmatige vervoermiddelen en een ruime
voorraad versterkende middelen zijn in handen van een' kundig genees
heer voor het leger van meer belang dan geneesmiddelen, die, vooral te
