180
regel hardvochtig, gevoelloos en traag in het vervullen van hunnen dienst'
en zeker het minst geschikt; slechts zij, die eene bepaalde neiging ver-
toonen, dezelfde gevaren als het strijdende leger te deelenbij ondervin
ding de kloof kennendie tusschen naakte werkelijkheid en dweepzieke
fantastische droomen bestaat, en de roeping gevoelen, om als boden van
vredetroost en zelfverloochening op te tredenmogen voor ziekenver
plegers in aanmerking komenzij moeten reeds in vredestijd onderwezen
worden in alles, wat betrekking heeft op de te verleenen eerste hulp bij
verwonden; zij moeten bekend gemaakt worden met het aanleggen van
een eerste verband, het tijdelijk stillen eener slagaderlijke verbloeding, en
het op de minst beleedigende wijze wegdragen van gekwetsten uit het
gevecht; want in de uren des gevaars moet niemand iets te leeren heb
ben daar de tijd te kort en de oogenblikken te kostbaar zijnom ge
dachten te scheppenen de daaruit voortvloeiende handelingen door oefe
ning aan te leeren.
Door onbekwame hospitaal-soldaten kunnen menschenlevens verloren gaan
die, bij ten rechten tijd aangebrachte zaakkundige hulp, te redden waren
geweest; slechts één voorbeeld uit meerdere: den 17 January 1863 rukte
van Ainoenthaij (Zuider-en-Ooster-Afdeeling van Borneo) eene troepenmacht,
sterk zestig bajonetten en een berghouwitser, naar de op tw'ce palen afstand
gelegen kampong Padang-Daratwaar zich een hoofd der opstandelingen,
Dongkatip, met 200 aanhangers bevonddaar ik de eenige geneesheer ter
plaatse was, en aan het hoofd van een veld-hospitaal met 100 zieken
en gekwetsten stond, vergezelde een Eu-ropeesch ziekenvader, met verband
en transportmiddelen voorzien, de patrouille, die weldra met den vijand
slaags raakte; de Europesche korporaal Werner velde den muiteling Dong-
katib, maar ontving zelf één lanssteek onder de lies, die juist de slagader
trof, en hem door bloedverlies doodde, alvorens men Amoenthaij bereikte;
de wond onder de lies was nauwelijks zoo groot als een steek, door een
penuemes teweeggebrachten de bloeding ware met eenvoudige drukking
op de juiste plaats door een' bekwaam helper stellig te stillen geweest.
Onder de officieren, die toenmaals bij het 7" bataillon infanterie geplaatst
waren, zullen velen zich den treurigen indruk herinneren, dien dit geval
op ons allen maakte; het gold hier niet alleen een geldswaardig verlies
voor den staat, een menschenlevendat zonder verminking, het laatste en
treurigste hulpmiddel der werkdadige heelkunde, gespaard had kunnen
worden, het gold het leven van een beproefd soldaat.
Op het Indische oorlogslerrein heeft men slechts bij uitzondering bekwame
hospitaal-soldaten ter beschikking, maar juist daarom leert men die enkelen
des te hooger waardeerenop Borneo's Zuid- en Oostkust had ik gedu-