184
Alle bestaande reglementen lijden, voor zoover ze op onzen hospitaal-
dienst betrekking hebbenaan halfheidde in onze bepalingen hier en
daar ingelaschte uitdrukking: //de directeur van liet hospitaal, in overeen-
//stemming met den dirigeerend officier van gezondheid," leidt noodwendig
in de practijk tot velerlei ongerijmdheden; want aangenomen, hetgeen aan
redelijken twijfel onderhevig is, dat overeenstemming steeds verkieslijk
ware, zoo vindt men nergens voorgeschreven hoe te handelenwanneer die
overeenstemming ontbreekt; de bepalingen bewaren hieromtrent een diep
stilzwijgen, en een antwoord op die vraag is dan ook moeielijk, nadat
men eenmaal halfheid als beginsel heeft aangenomen.
Tweehoofdigheid van bestuur leidt noodwendig tot belemmering in den
dienst, tot regeeringloosheidof tot misbruik van macht; de dag heeft
slechts eene zon en is licht, de nacht heeft duizende sterren en is donker.
Be administrative dienst is een mechanischehoe minder veranderin
gen in de eenmaal burgerrecht verkregen heibende gewoontenin de dage-
lijksche sleur van zaken komendes te beter loerlct het administrative
iverktuigde geneeskundige dienst daarentegeu moet voortdurend vorde
ringen makenzoo hij van de eisclien des tijds wil voldoen.
Be zieken en gekwetsten noorden noodwendig benadeeldwanneer de
geneeskundige dienst niet machtig isgeene ruime handen heeften ook
slechts gedeeltelijk ondergeschikt, is aan den administrativen dienst.
De geschiedenis van ÏYankrijk's oorlogen, de veldtocht in de Krim
vooral, hebben ons de treurige gevolgen van zulk eene wanverhouding
doen kennen; en zij, die de nadere bijzonderheden hiervan wenschen te
weten, verwijzen wij naar de aflevering van 15 December 1869 van de
//Revue des deux mondes" waar Laboulaye ons, in een artikel, getiteld:
//Medicine Militaire", uitvoerig de vreeselijke ellende van zieken en ge
kwetsten beschrijft, die het gevolg is van de inmenging van den ad
ministrativen in den geneeskundigen dienst. Laat het jeugdige Ameri-
kaansche volk, dat een deel van zijne kracht aan het oude Europa ont
leende, ons ten voorbeeld strekken; ieder soldaat, hetzij ziek of gekwetst,
en niet meer in staat zijn dienst te verrichten, trad daar zoolang hij in
dien toestand verbleef, geheel uit als lid van het korps waartoe bij be
hoorde, en ging bij het saniteits-korps over; van het oogenblik, dat hij
het hospitaal binnentrad of op het slagveld nederviel, belastte de saniteits-
dienst, die onder iiet dadelijk bevel van den oudsten militairen geneesheer
stond, zich niet slechts met de plichten van het vervoer, de verpleging
en de behandeling, maar ook met de handhaving der krijgstucht.
De grondslag, waarop de inrichting van onzen hospitaaldienst berust,
is een ziekelijke, en draagt het kenmerk van ouderdomszwakte, waarte-
