213
SteJ b. v. de garnizoensvisite wordt ten 7 uur, de hospitaalvisite op
8 uur bepaald, met het oog op het heilzaam genot van den frisschen morgen
voor den herstellenden zieke.
Ten 71 uur een voorloopig ontbijt, om den lijder, die in zijn dagelijksch
leven geheel anders gewoon is, niet schadelijk lang eenig voedsel te onthou
den. Ten 10 uur ontbijt, b.v. bouillon, brood, melken eijeren, ten 4 uur
middagmaal en ten 8 uur een licht avondmaaldat aan eene goede verpleging
niet mag ontbreken. Zoo breekt men den langen dag en den elf uren langen
nacht. Zoo brengt men regelmaat in toevoer en verbruik van het organisme-
Zoo heft men een toestand op, waarin de zieke 15 a 16 uren hongert,
dat even onnatuurlijk isals het nadeelig werken moet.
De toebereiding van het voedsel moest door vrouwen geschieden.
Het thans vigeerend stelsel van hospitaalbediening moet zoo spoedig
mogelijk worden verlaten.
Allereerst mag liet hospitaalpersoneel niet langer bestaan uit gebrek
kige en tot overige diensten onnutte militairen, die eer zelf hulp behoevei^
dan die te kunnen verleenen, en overigens voor hunne taak ten volle
onbekwaam zijndoor gemis van de hoognoodige leiding.
Men richte een corps hospitaalsoldaten op; jong, sterk, van onberis
pelijk gedrag, goed bezoldigd, en gevormd aan de groote hospitalen,
onder persoonlijke leiding van den eerstaanwezend officier van gezondheid.
Het bestuur en beheer van dit corps moet uitsluitend berusten bij den
militair-geneeskundigen dienst; op den voet, zooals van liooger hand het
nuttigst en raadzaamst zal geacht worden.
En nu ten slotte de vraagwat zullen die verbeteringen kosten U
cijfers voorleggen kan ik niet, maar wel er uwe aandacht op vestigen:
1°. dat de uitbreiding van het corps officieren van gezondheidtwee
derde van het aanzienlijk bedrag der mutatiën zal uitwinnen;
2°. dat voor boeken, medical comforts, enz. enz. misschien een deel
der baten van de militaire kantines zoude kunnen worden afgezonderd
3°. dat de verbetering in de voeding meer kwalitatief dan kwantitatief
zal zijn, en
4°. dat de kosten voor oprichting van een hospitaalcorps, wellicht zul
len aequivaleeren met de uitgaven, thans aan het hospitaalpersoneel besteed.
Maar dan ook, al zullen er verhoogde uitgaven worden gevorderd,
kan er dunkt mij geen twijfel bestaan omtrent de keuze tusschen goede
verpleging van den zieken soldaatdie op den duur de goedkoopste
zuinigheid is, en slechte verpleging die javraag dat aan
de geschiedenis en aan uw geweten
Batavia, Maart 1870. E. W. A. LUDEKING.