271
zouden kunnen gebezigd wordendoch de ondervinding van het Oosten-
rijksch-Mexicaansch leger spreekt zeer tegen hunne bruikbaarheid.
Voor meer gebaande wegen, waartoe in onze Indische bezittingen alleen
de groote postweg over Java en eenige zijner vertakkingen, benevens zeer
enkele wegen op de buitenbezittingen kunnen gebracht worden, heeft men
andere middelen van vervoer noodig, en wel de zoogenaamde ambulance
wagens, met een of twee trekdieren, gewoonlijk paarden bespannen. Het
aantal ambulance-wagens van ouderen en nieuweren tijd en hunne ver
schillende wijzigingen zijn legio; de Noord-Amerikaansche burgeroorlog,
zoo rijk aan uitvindingen op het gebied van vernielende werktuigenwas
niet minder rijk aan middelen, om het vervoer van zieken en gekwetsten
zoo onschadelijk mogelijk te maken. Onder de daar gebruikte ambulance
wagens hebben die van Einlay en Goolidge, die van Tripple, maar vooral
die van den generaal ltosecrans eene gunstige bekendheid gekregen. De
laatstgenoemde uitgevonden wagen staat ook wel bekend onder den naam
van "Wheeling-ambulance," omdat zij te Wheeling in Virginia gebouwd
werd; hij kan 10 a 12 personen in zittende, of wel 2 a 3 in zittende,
benevens drie in liggende houding opnemen. Het voordeel van deze
Wheeling-ambulance schijnt gelegen te zijn in het dubbele stel, namelijk
in de richting van de lange, zoowel als van de dwarsehe as verloopende
veeren, door welke combinatie de schommelingen en schokken opgeheven
of ten minste tot een minimum zouden herleid worden. 11e spoorweg-
ambulance-wagens kunnen wij voorjoopig niet stilzwijgen voorbijgaan.
Het was ons plan niet, eene uitvoerige verhandeling over de vervoermid
delen voor zieken en gekwetsten te leveren, daar de bestemming van dit
tijdschrift zulks niet zou g.edoogenen liet werk vrij onvruchtbaar zou
zijn, omdat de meeste Europesche transportmiddelen, voor Indië uit den
aard der zaak niet bruikbaar zijn liet was evenmin ons doel, de gewone
scheepshangmatdie tot nu toe in onze Indische oorlogen reeds zoo
vele belangrijke en goede diensten bewees, geheel uit de praclijk te ver
bannen, liet tegendeel is waar; voor lijders, die niet te zwaar ziek zijn,
en eenvoudige geschoten spier- en liuidwouden hebben, of door sabel- en
klewanghouwen gekwetst zijn, verdient dit mid.de,1 van vervoer, om zijne
groote male van lichtheid, zijne gemakkelijke hanteerbaarheid en zijne be
kendheid bij den Lidischen koelie of drager, alle aanbeveling. Maar naast
de scheepshangmat zouden wij, voor lijders met geschoten beenbreuken
en doordringende hoofd-, borst- en buikwonden, die steeds slechts een
klein gedeelte van liet totale aantal gekwetsten uitmakengaarne meer
doelmatige transportmiddelen zien, onder welke de draagbaar van het
Haagsche comité, en de rader-draagbaar, die tijdens de oorlogen in Slees-
