275
compenseerenen wanneer alzoo het evenwicht van de huishoudelijke balans
verbroken is, begint de energie en de physieke kracht van het leger te
dalen, en roepen kliinaatsinvloeden en ongunstige weersgesteldheiddie
eenigeu tijd geleden, bij enkele zwakke personen nog slechts onbeduidende
ziektetoestanden deden ontstaanwaartegen geneesmiddelen met vrucht
werden aangewend, thans ernstige ziekten te voorschijn, die nu zwakken
en sterken ouden en jongen aantasten.
Koortstoestanden, dysenterie, typhus en cholera vinden nu een weligen
bodem om te tieren, want het lichaam heeft niets dan de dalende krachten
om tegenover de ziekte te stellen. Komt het onder deze omstandighe
den tot een treden met den vijanden voegt zich bij de ziekeneen
grooter of kleiner aantal gekwetstenzoo nemen hunne wonden spoedig
een gevaarlijk en kwaadaardig karakter aan, en dragen zij het hunne bij
tot de ontwikkeling van besmettelijke ziekten, die spoedig eene epidemi
sche uitbreiding verkrijgen.
I er wijl eenige dagen vroeger krachtige en smakelijke voedingsmiddelen,
in verband met strenge opvolging van voorgeschreven gezondheidsmaatre
gelen, zooveel onheil hadden kunnen voorkomen, blijven thans versterkende
en geneeskrachtige middelen zonder gevolg.
Indien de Indische officier van een middelmatig sterk gestel, het binnen
zekere grenzen in zijne inacht heeft, ook op het oorlogsterrein eene dra
gelijke of goede gezondheid te genieten, zoo is zulks niet van toepassing
op den soldaat, die van den staat afhankelijk is. Op deze rust de dure
verplichting, om het stoffelijk welzijn van het leger met alle hem ten
dienste staande middelen te bevorderende voordeelen van eene juiste en
degelijke waardering van eene goede voeding, zijn te veel in het oog
springenddan dat men ze gering zou mogen achten, want alleen in een
gezond lichaam vindt men de groote deugden van den soldaat vereenigd
die tot overwinning kunnen leiden, namelijk steikte, volhardingen moed.
In den oorlog komt het minder aan op het aantal, dan wel op de
deugdelijkheid der troepen; gezonde, krachtige, onverschokken en geoefende
soldaten, door flinke aanvoerders geleid, slaan numeriek sterker legers,
die de physieke kracht, het zelfvertrouwen en de verstandige aanvoeriim
missen maar dit minder getal moet gezond zijn om te overwinnen.
Volgens onze bescheiden meening zullen de kosten van eene Indische
expeditie, waarbij de meest weelderige voedingsmiddelen en de beste dranken
aan de soldaten verstrekt worden, ver beneden de onkosten blijven van
eene zelfde expeditie, waarbij manschappen met rijst, gezouten- en ge
rookt vleeschspek of visch gevoed worden; maar zoo lang wij de kracht
O
