359
welke vooraf de meeste zorg aan de uitvoering van hun operatieplan had
den besteed.
tn de laatste jaren zijn de spoorwegen van groote hulp geweest voor
de oorlogvoerende staten.
Door dit snelle vervoermiddel zijn de operatielijnen veranderd, grenzen
bestaan niet meer of ze zijn hierdoor verplaatst, en de strategie heeft
dientengevolge belangrijke wijzigingen ondergaan. De spoorwegen hebben
ook een geheel nieuw soort van verkenningen doen ontstaantot het
vervoer van troepen en tot approviandeering van het leger gebezigd, moet
bij het leger ook eene volledige kennis bestaan omtrent alles wat dit
nieuwe voerwezen betreft. Eene nauwkeurige bekendheid zelfs met de
ver verwijderde landen is noodig geworden, omdat door de thans mogelijke
snelle verplaatsing eigenlijk geen afstand meerbestaat,
Mag men alzoo aannemendat de spoorwegen eene groote behoefte aan
meerdere terreinkennis in het algemeen hebben veroorzaakt, die behoefte
doet zich thans bij de legers zeker niet het minste gevoelen.
Zoodra van de spoorwegen als krijgsvervoermiddel werd gebruik ge
maakt, was het natuurlijk, dat ook de telegraphie op militair gebied eene
voorname rol te vervullen kreeg, want om de legers spoedig te kunnen
verplaatsenwas het noodig, dat ook de bevelen hiertoe in den kortsten
tijd konden worden overgebracht
De militaire telegraphie is dus sedert ook bij de legers in uitgebreider
toepassing gekomen.
Door die hulpmiddelen hebben de oorlogen van den tegenwoordigen tijd
zich steeds door eenen uiterst snellen loop gekenmerkt; daarom heeft men
dan ook de noodzakelijkheid ingezien, ten allen tijde op den oorlog voor
bereid te zijn; en, als een gevolg daarvan, hebben de meeste rijken groote
veranderingen in hunne militaire samenstelling tot stand gebracht, De
regeeringen begrependat, wanneer het lot van een volk thans in weinige
wekenin eenige dagenzelfs in éénen geregelden veldslag kon worden
beslist, dan ook de legers eene tot, dusverre niet gekende getalsterkte
behoorden te verkrijgen; een beginsel, dat door de groote staten zelfs in
veel te uitgebreiden zin is toegepast.
De verbetering der vuurwapenen heeft in de tactiek reeds groote wij
zigingen gebracht, zal die verder nog noodig maken, en heeft vooral aan
de tirailleur-gevechten of aan het verspreiden der massa's in het algemeen
bereids eene belangrijk^ uitbreiding gegeven.
Deze en zooveel andere hier nog niet genoemde wijzigingen in de krijgs
kunst en in de legers tot stand gekomen, hebben aan het. let>erbevel ook
