419
generalen staf nu eens bij dien staf, dan weder, bij bevordering, als
korapagnies-, bataillons- en regimentskommandanten bij den troep moeten
dienen.
Hierdoor zijn zij nu wel in de onmogelijkheid, zich uitsluitend aan eene
specialiteit van hun vak te wijdenmaar daarentegen worden zij practisch
uitmuntend gevormd, leeren de behoeften van het leger kennen, en men
mag het dan ook daaraan toeschrijven, dat zij niet, even als de Oosten-
rijksche stafofficieren, behebt zijn met de zoo aanstekelijke en af te keuren
zucht om alles in stelsels te willen brengen. Ten einde de toekomstige
legerbevelhebbers de zoo noodige oorlogsondervinding deelachtig te doen
worden (waartoe de krijgsgebeurtenissen der laatste 50 jaren voor Pruisen
van te weinig bqteekenis waren geweest), werd zoowel aan den ltaliaanschen
veldtocht van 1859 als aan de jongste Amerikaansche en Mexikaansche
oorlogen door Pruisische stafofficieren deelgenomen.
Van hunne practische bekwaamheden hebben zij voldoende blijken ge
geven, zoowel vóór, gedurende, als na den ooi'log van 1866; zij hebben
toen in allen deele beantwoord aan den uitgebreiden en moeielijken werk
kring, die hun was opgelegd.
Voor een groot deel komt daarvan de eer toe aan den chef van den
generalen staf, den vrijheer von Moltke, den hoofd-ontwerper en be
stuurder der operation gedurende dien veldtocht, en bovendien den man,
die door zijne leiding het Pruisische stafkorps op de tegenwoordige hoogte
heeft gebracht.
In het reeds aangehaalde artikel //Tafereelen uit den oorlog van 1866 in
Duitschland en Italië" (Militaire Spectator van 1869) geeft de schrijver,
gegrond op het daaromtrent voorkomende in de werken van Dragomirow
en Blankenhagen, ook eene karakterschets van de voornaamste Pruisische
bevelhebbers.
Wij zullen daaruit beknopt de beoordeeling van enkele staf-chefs over
nemen, omdat hierdoor ten overvloede gestaafd wordt, wat wij daarover
reeds in algemeenen zin aanteekenden.
De generaal von Moltke, die den koning ter zijde stond, is een man
met een helder verstand; hij weet dadelijk de hoofd- van de bijzaken te
onderscheiden, zijne dispositiën zijn daardoor eenvoudig en zeker, daarbij
geeft hij het doel en de te nemen maatregelen slechts in ruime trekken
aan, en laat zoodoende aan de uitvoerders nog groote vrijheid van han
delen over.
In onverwachte omstandigheden met bliksemsnelheid het beste besluit
te nemen, daarin staat hij ten achteren bij zijne voorgangers, b. v. bij
Gneisenau. Na den slag bij Koniggratz heeft hij dat getoond. Hij heeft