442
De onafhankelijke Prins Mangko Negoro en zijne opvolgers zullen dus
voor ons onwaardeerbare bondgenooten, of wel zeer gevaarlijke vijanden kunnen
zijn. Dit hangt geheel af van de omstandigheden en van den tijdgeest.
Sedert wanneer de djajang-sekars en pradjoerits bestaan, is mij onbe
kend, en waartoe die half-militairen moeten dienenzal voor velen wel een
raadsel blijven; de eenige aanneembare reden van hun daarzijn zal wel
wezendat zij de werkzaamheden dienen te verrichten van maréchaussee
hoewel men nimmer hoort, dat eenige arrestatie door hen gedaan is. Wel
ziet men djajang-sekars dikwijls dienst doen als ordonuance van civiele
autoriteiten, of als praal gebruiken voor en achter de wagens van resi
denten bij ptochten en bruiloften van rijke chinezen dienen zij wel eens
tot staatsie ot zij worden bij gelegenheid van partijen, door groote heeren
gegeven op post gesteldom de orde te bewarenmaar tot beveiliging
van inwoners en hunne eigendommen dienen zij niet; dit is geheel toe
vertrouwd aan een te gering politiepersoneeldat daarenboven in vele
opzichten nog zeer veel te wenschen overlaat. Enkele keeren worden dja-
jangs en pradjoerits belast met begeleiding van gevangenen of geldtrans
porten; echter ware het beter, dat zij niet aan hunne bestemming werden
ontrokkendan zoude men minder hooren van diefstalroof en moord
gelijk thans dagelijks uit de dagbladen te vernemen is.
Gedurende de expeditie in het Palembangscheheb ik pradjoerits ge
kend, die te velde uitmuntende diensten bewezen; de meesten waren ge
wezen dwangarbeiders en vagebondenvoornamelijk van de hoofdplaats
afkomstig, maar, door de ijzeren roede van een van den Bossche geregeerd,
deden die lieden bij verschillende gevechten en zware marschen voor onze
troepen niet onder; zij waren ook bij het doen van arrestatiëngeheime
verkenningenhet vervoer van gevangenengedurende de veelvuldige
tochtenonbetaalbaar en een schrik voor de bevolking.
Dergelijke benden kunnen goed wezen in landen, welke voortdurend in
opstand zijnmaar om als maréchaussee optetreden tot beveiliging van
personen en eigendommenin landen waar meestal rust heerscht en zij
als beschermers van eene vreedzame bevolking moeten optreden, zouden de
Palembangsche pradjoerits volstrekt niet op hunne plaats zijn. Tot deze
bestemming dienen detachementen te worden opgericht, bestaande uit op
passende personen, die gedurende een zestal jaren bij het leger gediend
hebbenen sterk van gestel en lichaamsbouw zijn. De benaming van
djajang-sekar en pradjoerit kan behouden blijvenmaar hun werkkring
moet overeenkomstig zijn met die der maréchaussees en rijks-veldwachters
in Nederland.