451
waren dan de soldaten, gevoelden des nachts toch behoefte aan wanne
bedekking. De landings-divisie der marine met hare dekens en ban-
doulière maakte er trouw gebruik van.
De verpleging der zieken geschiedde hoofdzakelijk op het koopvaardij
schip Marie. In het tusschendeks werden de stroo- en bultzakken op
den vloer neergelegd. De menigte kakkerlakken die de zieken ondraaglijk
plaagden, het moeielijk reinigen van het tusschendeks, dewijl de zware
zieken hunne ligplaats moesten blijven innemen, het spoedig slijten en
vuil worden der fournituren, zijn evenzoovele bezwaren tegen eene ligging
op den vloer, nog daargelaten, dat de geneesheer steeds op de knieën moet
liggen om zijne zieken te helpen. IJzeren kribben mede te geven mag
wel een eenvoudig middel genoemd worden, dat al deze moeielijkheden
opheft, en al zijn onze kazernekribben reeds zeer voldoende voor dit doel,
zoude het toch aanbeveling verdienen, het Pruisische model in te voeren.
Deze zijn tot het minimum van zwaarte teruggebracht; kunnen, dubbel
gevouwen, door één Europeaan gemakkelijk worden gedragen, hebben
handvatsels en tent-stijltjes om als draagbaren te kunnen dienen, en kosten
slechts IS thaler. Bultzakken kunnen bij deze kribben gemist worden;
een deken is voldoende, omdat de ligging, van gevlochten metaaldraad
vervaardigd, zeer veerkrachtig is. Men zou een lOOtal voor expedities
in voorraad kunnen houden.
Voor de ventilatie werd zooveel mooglijk gezorgd door het openhouden
der luiken en koelzeilen. Voor de koelte werd het bovendek dikwijls met
water bevochtigd. De herstellende zieken konden zich boven ophouden
maar in liet tusschendeks was bij windstilte de warmte onuitstaanbaar.
Het was een groot nadeel voor een goede verplegingdat het zieken-
schip tevens voor transport-schip diende. Het ruim was aangewezen als
bergplaats van provisiënetc. en dagelijks moesten hier verschillende be
zigheden verricht worden. Dat gaf aanleiding tot herhaalde passage door
het zieken verblijf, en in plaats van een wenschelijke stilte was het schip
vaak het tooneel van gedruischmakende bedrijvigheid. Bovendien moest
een gedeelte van het tusschendeks dienen tot bergplaats van randsels, enz.,
wanneer er door de troepen werd uitgerukt; door dit alles verviel de
alleenheerschappijdie de geneesheer behoort uit te oefenen op een zieken-
schip, zal alles wélgaan. Waar, zooals hier, de verpleging in een tijdelijk
hospitaal aan den wal niet kan geschieden, omdat steeds een groot gedeelte
van de troepenmacht ter bewaking zou moeten achterblijven en te groote
uitbreiding van het kampement onraadzaam is, moeten twee schepen in
dienst worden gesteldééu voor de ziekenéén voor de bagage. Zoude
niet een afgekeurd oorlogschip als permanent ziekenschip kunnen worden
