453
aanwezig zijn van uithouders aan hoofd- en voeten-einde ontstond zoowel
overdwars als overlangs eene sterke bocht, welke de ligging voor de ge
kwetsten zeer pijnlijk maakte. Het dak was bevestigd door middel van
ijzeren pennen, die op twee plaatsen door de bamboe geslagen waren- deze
verloor hierdoor veel van hare stevigheid, zoodat ze, juist op die plaats,
gedurende het vervoer van een zieke tweemaal braken. Later voerde ik
voor de zwaar gekwetsten een paar eenvoudige draagbaren mede van bamboe
gemaakt en op 4 pootjes, en werden in overleg met den kommandaut dei-
expeditionaire zeemacht door de marine 3 tandoes aangemaakt, bestaande
uit een vierkanten lap zeildoek, waarvan twee overstaande zijden konden
worden toegeregenhierin werd een langwerpig vlechtwerk van gespleten
bamboe gelegd, en aan den top eene stevige bamboe doorgevoerd. Deze
tandoes zijn echter veel te zwaar voor drag-ers, en zoo warm, dat ze altijd
in de richting van den wind moeten gedragen worden.
Het vaststellen van een model voor tandoes is eene behoefte; een zeker
aantal daarvan moest steeds beschikbaar worden gehouden.
De tandoes werden gedragen door kettinggangers; toen de onwil bleek
der Balische koelies, waren er eenige honderden van Soerabaja gezonden,
en ik kreeg er 80 bij de ambulance. Om hen terug te kunnen vinden
en het overloopen te beletten naar den troep, waarbij de dienst veel gemak
kelijker was, merkte ik hunne mouw met een rood kruis van menie. Ik
werd hiertoe gebracht doordat de onder-intendant de Jongh mij vroeger het
denkbeeld had meegedeeld, om het hospitaal-personeel in Indië een rood
kruis van gevlochten koordzijde te doen dragen. Dit denkbeeld verdient
niet alleen overweging maar zelfs uitvoering, daar de hospitaal-soldaat elk
onderscheidingsteek^ mist, en gesteld als ook hij is op uiterlijke tee
kenen hem dit meer zou verzoenen met zijn moeielijken dienst, die
alleen aanlokt om de betere voeding.
De veld-verbandtasschen zijngedurende een actie althans, lastig in het
gebiuiL Ze moeten geheel en al ontpakt worden, als men iets wil hebben
wat onderin ligt. Ze zijn op den duur voor één inlander te zwaar.
Volume en gewicht zouden zeer goed kunnen worden ingekrompen, door
dien berg pluksel tot een minimum te reduceeren. Den pluksel-tijd zijn
we voorbij; liever wat verband-doeken meer. Geen beter verbandmiddel
dan kompressenmet een mengsel van phenylzuur en water bevochtigd
daarom mag in den verbandtasch phenylzuur niet ontbreken.
Op aanraden van den officier van gezondheid van Steenvelt had ik een
koppel laten maken, waaraan door schuiven 3 lederen tasschen konden
worden gehangen, door overslaande kleppen voor den regen beveiligd. In
