458
belooning, terwijl geringe misslagen, door hen begaan, niet te hoogmoe
ten worden opgenomen. Indien er tegenwoordig ten onzen opzichte verwij
dering bestaat, moet zulks worden toegeschreven aan de overgroote me
nigte hadjies, die zich in de laatste jaren op het eiland gevestigd hebben,
en het volk met hunne vorsten de zoo verderfelijke grondstellingen van
het Mohammedaansch fanatisme inblazen. Aan dezen zoo gevaarlijken invloed
kan een einde worden gemaakt door het noodig aantal priesters in onze
koloniën van gouvernementswege aan te stellen en goed te bezoldigen,
b. v. door betaling van f 50 tot f 800 's maands, moetende bij de keuze
van personen voor deze betrekkingen nauwlettend worden achtgeslagen op
meerdere beschaving, onbesproken gedrag, ontwikkeling en afkomst; door
dezen maatregel krijgen wij meer moreele macht over het volk, maar ook
moet tevens te ernstiger worden tegengegaan, dat andere zoogenaamde
hadjies, die geene aanstelling van bestuurswege hebben, zich de minste
geestelijke uitoefening en zelfs het dragen van hot oiiderscheidingsteeken
veroorlovende door ons aangestelde priesters moetenmet medewer
king van de residenten, hiertegen streng waken, en de schuldigen ver
bannen worden naar de eilanden Banka, Ttillibon, TimorAmbon ol
Banda. Door aldus te handelen zoude de invloed dier heilige bende, die
hare heiligheid van Singapore of Poeloe Pinang haalde, zeer spoedig
gefnuikt zijn. Maar zoolang onze overheerschten niet op een zekeren
trap van beschaving zijn, mag ook niet worden toegelaten, dat zendelin
gen den inboorling tot liet omhelzen van een godsdienst overhalenwaarvan
zij de leer niet begrijpen. De grondstellingen van den christelijken gods
dienst komen overeen met die van beschaafde menschen, toegerust met
goed ontwikkelde geestvermogens; brengt eerst beschaving en daardoor
verlichting in het land, en laat dan den geestelijke toe, om onzen gods
dienst te prediken; maar voor dien tijd moesten de bekeerdere wegblijven;
al hun streven is doelloos, veroorzaakt verbittering of wekt valsche be
grippen op, die in alle opzichten schsdeu.
Door dit ter neer te stellen is het zeer goed mogelijk, dat. ik mij de
verontwaardiging van de meeste zendelingen en van leden van bijbelge
nootschappen op den hals haal, en dat die heilige lieden, als het ter hun
ner beschikking ware, mij banvloeken tegen het hoofd zouden slingeren,
maar dit zou hoegenaamd niets van mijne overtuiging wegnemen. Chris
tenen moeten christelijk handelen, dat is: verdwaalden op den goeden weg
brengen, maar door overtuiging, welke alleen door beschaving en ver
lichting kan verkregen worden.
Wilt ge christenen hebben die er alleen den naam van dragen, welnu,
dan maak ik mij sterk, dc helft van het Mohammedaansch of lieidenscli