513
verwachten dat. nabij de hoofdstad van het rijk, en met het oog op de aan eene
nieuwe nederlaag verbonden hoogst vernederende en treurige gevolgen met, de
meeste verbittering zoude worden gestreden.
Slaagde men bij deze gecombineerde beweging, waarvan Parijs, sedert de
eeiste nederlaag, bij Wörth, den mond vol had, dan kwamen de Pruisen in
eene zeer ongunstige stelling; dan moesten zij hunnen terugtocht door een half
uitgeplunderd land en verbitterd landvolk ondernemen, en liet het zich aanzien,
dat het hun nog slechter zoude vergaan dan den hertog van Brunswijk in Êet jaar
1793.
Deze kwam niet verder dan tot St. Menehould en mocht zichvolgens de
bedongen voorwaarden, ongehinderd uit Frankrijk verwijderen. Van eene dier
gelijke oveieenkomst zoude Frankrijk, in de tegenwoordige stemming, zeer na
tuurlijk niets willen weten, en het pruisische leger had dan zeer veel kans, of
om te moeten capituleerenof om, op den terugtocht, vernietigd te worden.
Dit kwam, in het hoofdkwartier van den koning van Pruisen, herhaalde
malen tei sprake. Maar von Moltke was van den goeden uitslag zijner plan
nen verzekerden zijne voortvarendheid werd sterker, zijne berekeningen zeker-
deinaai mate men terrein won en den vijand leerde kennen.
Onophoudelijk stroomden versterkingen uit Duitschland, door den Elzas en
door Champagne toe; nauwelijks hadden deze den tijd, om, met de vooruit.mar-
cheerende, zegevierende troepen gelijken tred te houden. Waren er ook reeds
100.000 van hunne strijdmakkers gesneuveld en evenveel gekwetst, Duitschland
had nog mannen genoeg om ze tegen het gehate Frankrijk te doen oprukken.
Want, zoo dacht het geheele Duitsche volk, nu was het oogenblik gekomen,
om wraak te nemen voor al het ongeluk, dat, gedurende meer dan eene eeuw,
over Duitschland, door Frankrijks toedoen, was uitgestort.
VI.
De onzekerheid omtrent de beweging van 's keizers leger hield niet lang aan.
Mac Mahon trok steeds meer noordwaarts, met het niet te miskennen doel, om
op de eene of andere wijze met het leger van Bazaine in verbinding te komen
en dan gezamenlijk met dezen eenen beslissenden slag te leveren.
J)e 1 ruisen echter lieten hem niet tot adem komen en vervolgden hem op
eiken stap, dien hij deed, zoodat hij eindelijk genoodzaakt werd Vouzières te
verlaten en, in plaats van naar Metz, nog meer noordwaarts naar Sedan tc
marcheeren.
Of dit nu met het doel geschiedde, om de Pruisen te doen gelooven, dat hij
zich op onzijdig grondgebied wilde werpen, of dat hem geen ander uitweg meer
openbleef, ol ook, dat hij door andere oorzaken daartoe genoodzaakt werd,
kunnen wij nog niet beslissen. Genoeg is het voor ons, dat wij hem eindelijk
halt zien honden en, om zich van den vijand 'te ontslaan, de uitdaging tot
den slag zien aannemen.