514
Na een helclhaftigen strijd, van een tegen drie, moest hij, zelf zwaar gewond,
naar Sedan terugtrekken en daar capituleeren.
De keizer kwam, bij deze gelegenheid, in pruisisehe gevangenschap.
Bijna op hetzelfde tijdstip deed Bazaine een tweeden uitval uit de vesting
Metz, ten doel hebbende, zich met Mac Mahon te vereenigen; doch hij werd
door het observatieleger van prins Frederik Karei, na een bloedigen strijd,
teruggeworpen.
Zoo hadden dan de Pruisen, na eenen veldtocht van veertig dagen, vier
veldslagen gewonnen, het leger van Mac Mahon gevangen genomen en dat van
Bazaine onschadelijk gemaakt, zoodat de weg naar Parijs nu openstond.
Wij dienen na deze gebeurtenissen, voor een oogenblik de geschiedenis te
laten rusten en te blijven stilstaan op het met bloed bespatte slagveld bij Sedan.
Twee feiten zijn het, die ons na een kort overleg voor de oogen staan.
Ten eerste de spoed en energie, waarmede de Pruisen opereerden, en de
slechte samenhang, die de fransche bewegingen kenmerken;
en ten tweede, het weinige nut dat Frankrijk van zijne defensielijnen heeft
getrokken.
Beide feiten konden wij, bijna in dezelfde verhouding, ook reeds vroeger, in
den oorlog tusschen Pruisen en Oostenrijk, opmerken.
Want even weinig nut als Oostenrijk, in 1866, van zijne vestingen in Bo-
hemen en Moravië trok, even weinig hadden nu de Franschen van Straatsburg,
Metz, Thionville, Pfalzburg enz.
Even weinig als Benedeck toen verwachtte, in zijne vaste positie bij Sadowa,
door alle legerkorpsen van de Pruisen gelijktijdig aangevallen te zullen worden,
even weinig was men thans, van fransche zijde, er op voorbereid, dat zoo iets
hier ook zóude kunnen plaats vinden.
Alleen met eene legerorganisatiezooals zij bij de Pruisen bestaat, met eene
administratie en kennis van zaken als daar, onder von Moltkes bestuur, op
elk militair gebied, in toepassing gebracht wordt, met eene tactiek, zooals zij
door prins Frederik Karei gepredikt en door de onderaanvoerders uitgevoerd
werd, alleen met den echten krijgsmansgeest die het pruisisehe leger bezielt,
konden deze verrassende uitkomsten verkregen worden.
Liet men na den slag van Wörth aan Mac Mahon den tijd om zich vólko
men te herstellen, hield men Bazaine niet onwrikbaar in Metz staande, ver
volgde men 's keizers leger niet op den voet, hem alzoo tot, eenen veldslag
dwingende; dan voorwaar hadden zij allen den tijd gevonden, om dat te doen,
wat zij, van den beginne af aan, reeds hadden moeten doen, n, 1. zich, met
alle beschikbare krachten, op den vijand te gaan werpen.
En Metz, en Straatsburg?
Lk antwoord hierop alleen: en Mantua onder WurmserUlm onder Mack? Ik
wil Maagdenburg en andere vestingen, den vierhoek bij Verona niet eens noe
men. Welk nut brachten zij den verdediger? Geen of zeer weinig; want het
