533.
stellingen opleveren:, komt daarbij dus de leer der stellingen in uitge
breide toepassing.
In landen, door vele rivieren doorsneden, zooals Borneo, zullen zij aan
de communication en transporten te water hunne aandacht moeten wijden.
Voor overzeesche expedition tegen inlandsehen vijand, zal de staf-offi
cier zich moeten toeleggen op alles, wat tot het embarkeeren en debar-
keeren van troepen behoort, daar dit lastige operation zijn, door de me
nigvuldige détails en voorzorgen die zij vereischen.
Ten einde aan te toonen hoever wij thans met die zoo noodige terrein
kennis, en dan nog slechts alleen van Javagevorderd zijn, zullen wc ons
eene korte uitwijding moeten veroorloven.
Nadat de generaal von Gagern reeds medio 1846 zijn rapport over 't
verdedigingsstelsel van Java uitgebracht, en daarbij o. a. ook aangetoond
haddat ten dienste der operation bij eventueelen oorlog in de eerste
plaats eene nauwkeurige verkenning en opneming van het oorlogsterrein
behoorde plaats te vindenwerd eindelijk in 1854 met de militaire to-
pogrnphische opname eenen aanvang gemaakt. Met de terreinopname en
kaarteering van verscheidene residentiën in Midden-Java is men thans «e-
reed gpkomen, en de uitvoering laat, wat nauwkeurigheid der opname en
wat het teekenwerk betreft, zeker niets te wenschen over.
Ofschoon daarbij nog meermalen vertraging werd ondervonden, door het
te laat ontvangen der triangulatiepunten, namelijk na dat het teekenwerk
reeds was voleindigd, (tengevolge waarvan o. a. in 1866 eene hermeting der
residentie Djocdjokarta heeft moeten plaats vinden), mag men, vooral in
verband met de getalsterkte van het personeel der militaire verkenningen,
en de omstandigheid, dat die opname ook moet dienen voor het civiel de
partement, tevreden zijn óver de tot dusver met dien gewichtigen- arbeid
gemaakte vorderingen.
Doch vraagt men nu, welk nut het leger tot dusver heeft getrokken
van de reeds Voltooide terreinopname, dan moeten we helaas als onze
meening bekend stellendat daarvan voor het leger nog niet het minst
partij is getrokken, en dat die arbeid waarschijnlijk meer dienstbaar is ge
maakt voor het civiel bestuur.
Wel bestaan er prachtige en nauwkeurige kaarten, doch van de voltooide
gedeelten hebben zelfs de kommandanten der militaire afdeelingen nog
geene copijën ontvangenen naar onze meening zou *t toch een eerste
vereischte zijn, dat zoowel de afdeeliugs- als militaire kommandanten en
bataillonschefs voorzien waren van kaartenwaarop althans de voornaamste
wegen, rivieren, plaatsen, dessa's enz. in hun kommandement of in hun
O O
