56S
andere van onspoed, en om te overwegen, of de gelukkige uitkomsten te
danken zijn aan het genie en de onspoed aan het noodlot, gelijk men zoo
dikwijls gezegd heeft om te gehoorzamennu eens aan eene blinde regee
ring dan weder aan den rouw van het vaderland. Met is eene studie
van historische zielkunde, beperkt tot ééne begaafdheid, de militaire be
gaafdheid, bij een' man, wiens minste bewegingen bekend zijn. Daaruit
zal blijken, dat, wat voor Napoleon liet noodlot uitmaakte, is, dat zijne
krijgsbekwaamheidin zekere gegevene omstandigheden zeer uitstekend,
voor het overige zeer beperkt was, en dat zij, als de omstandigheden,
waarin zij zich met eene ontzagwekkende macht ten toon spreidde, ont
braken beneden de bekwaamheid van zijne tegenstanders viel.
Om dezen machtigen gebieder op den weg naar zijn1 ondergang tegen
te houden, zou hij dat inwendig oog hebben moeten bezitten, met behulp
waarvan men zich-zelf schat en oordeelt, maar hij had het nooit; ook
beproefde hij onophoudelijk, wat de nieuwe omstandigheden onuitvoerbaar
maaktenen zijn geluk stortte door val op val ineen tot Elba en St.
Helena. Als men hem zelfs zoo beperkt ziet op het gebied, waar de
kracht van zijn verstand het grootst is, begrijpt men, hoe hij zoo weinig
heeft gewetenwat de staatkunde moest zijn in het begin van de negen
tiende eeuw en na de Fransche omwenteling Dat werpt een psycho
logische licht op zoovele en zoo ontzettende onzinnigheden. Zulke onzin
nigheden veranderen de orde van de maatschappelijke orde niet, die van
vrij wat hoogere voorwaarden afhangt, maar zij verstoren haar, en men is
nog lang daarna bezig ze te onderscheiden, te bestrijden, te verdrijven.
Wordt vervolgd.)
IToc weinig hij deze groote gebeurtenis begreep en de toekomst doorgronden, moge
blijken uit zijne woorden: //Die Rousseau heeft ons de omwenteling berokkend, enfin! ik
heb er mij niet over te beklagen, want ik heb er den troon mede gesnapt (attrapé)Fr.
