574
dit had hij pas zegevierend volbracht te Regensburg en te Wagram; maar
daartoe was het noodig, dat deze aanvaller zich niet aan den offensieven
oorlog onttrok. Spanje echter bood zijnen overweldiger noch Wagram,
noch Jena, noch Austerlitz aan: overal opstand; benden, die den vijand
verontrusten troepen, die, verwonnen zich weder vereenigen belegeringen,
die geen einde nemen; vervolgens daarnevens een Engelschduchtig leger,
in staat de ruwste slagen toe te brengenmaar tevens bekwaam om de
ontmoetingen te vermijden, waarvoor het de kansen nog niet aan zijne
zijde heeft gebracht. Dat Napoleon onvermogend geweest is zulk een
oorlog te voeren, bewijzen de feiten; gedurende de jaren 1810 en 1811,
toen hij in vrede was met het overige van Europa, bezigde hij vruchteloos
de onmetelijke krachten van zijn keizerrijk, zijne zoo dappere legers, zijne
zoo beroemde maarschalkenom te strijden tegen de stedelingen en boeren
in Spanje, tegen het kleine leger van Wellington.
Bijna in hetzelfde oogenblik, waarin Napoleon zich op Madrid wierp,
ontscheepte een Engelsch officier in Portugal met een Engelsch leger.
Terwijl het oogmerk van Napoleon was Spanje te onderwerpen, was liet
oogmerk van dezen officier het te verdedigen en "de Fransche roovers
[the french robbers), gelijk Byron zegt, te verdrijven. Wie heeft in deze
worsteling, die zes jaren geduurd heeft, het best de middelen gebezigd,
geëigend voor de omstandigheden P
Wat is de aanvallende houding geworden in handen van hem, die er
de rol van op zich genomen had En wat heeft niet de verdedigende
houding verricht in handen van hern, die er mede belast was? Overal
en altijd was de verdedigende houding sterker dan de aanvallende. Deze
verdedigende bewegingen zou Napoleon niet in staat zijn geweest te ont
werpen en te volvoeren, zoo hij in de plaats van Wellington was geweest
(en hij was er spoedig in bij zijne nederlagen), en hij was onbekwaam ze
te verijdelen en te verbreken.
Wij hebben hierboven Napoleon met al de krachten van zijn keizerrijk,
met troepen, wier krijgsroem onvergelijkelijk was, met veldheerendeze
troepen waardzonder gelukkige uitkomsten twee jaren uit zijn paleis
zien strijden tegen de oproerige, wanordelijke legers van Spanje en de
troepen van Engeland. Eensklaps wordt hij deze onvruchtbare bezigheid
moede, en, het schiereiland den rug toekeerendeijlt hij naar het verre
Noorden. Ik zal niet onderzoeken, of het wijs was, terwijl men naar den
Taag en de Guadalquivir doorgedrongen was, naar den Borysthenes en de
Moskowa door te dringenik neem de feiten zooals zij zijn en volg hem
in zijne nieuwe ouderneming. Deze vertrouwt hij niet aan zijne bevel
hebbers toe, hij belast er zich-zelveu mede. Het Fransche leger omzoomt
