578
vrijwilligers, niet van dienstplichtigen, de zedelijke steun van geheel Eu
ropa, en de onuitputtelijke reserves, die eene in opstand gekornene be
volking in gereedheid bracht. Napoleon zag niets van dat alles, en met
zijn zwak leger beproefde hij tegen een sterk leger te Lützen en te
Bautzen, wat hij beproefd had te Austerlitz en te Jena. Hij bleef de
zelfde; het overige was veranderd, en in plaats van beslissende overwin
ningen oogstte hij slechts onvruchtbare slagvelden.
Tot dusverre onzijdig, had Oostenrijk nog geen partij gekozen, maar
het had ijverig zijne wapeningen voortgezet om invloed uit te oefenen op
den vrede, zoo Napoleon besloot te onderhandelen, en om zich tegen hem
bij de bondgeuooten te voegen, zoo hij elke schikking weigerde. Napoleon
weigerde ze, Oostenrijk trad in het verbond. De wanverhouding van de
strijdmachten, die zeer groot werd, ried aan van den aanvallenden oorlog
af te zien. Napoleon luisterde niet naar dezen raad. Maar gedeeltelijke,
herhaalde tegenspoeden, slecht vergoed door de overwinning bij Dresden,
deden hem het gevaar, dat hij liep, gevoelen; ten minste, ik heb vóór
meer dan veertig jaren door wel ingelichte personen hooren vertellendat-
hij in dien oogenblik het plan vormde op den Rijn terug te trekken en
dat hij de tot deze beweging noodige bevelen gaf; hij gaf den bij hem
binnenkomenden generaal Sebastiaan zijn besluit te kennen, die uitriep,
dat deze tijding hem een zwaren last van het gemoed nam, dat het leger
wegsmolt en dat er eene ramp was te vreezen. Spoedig daarna veranderde
alles; de koppigheid van den keizer had de overhand en de slag bij Leipzig
werd geleverd. Deze slag neemt twee dagen in; den 16(len October bleef
het zeer bloedige, zeer hardnekkige gevecht onbeslist; den 17deu rustte
men uit, en gedurende die rust ontving het verbondene leger groote ver
sterking, het Pransche ontving geen enkele e i werd den lS^en vernietigd.
Dezelfde beweegreden, die de noodlottige ma nd van Moskou deed verlo
ren gaan, deed ook den dag van den 17 den verlorenj^gaande ramp was
te grooter, omdat Napoleon met twee rivieren in den rug streed en het
verwonnene leger dus niet kon terugtrekkendertig- of veertigduizend
man werden in Leipzig gevangen genomen; ve';n verdronken in den Elster
of in de Pleiss, en Napoleon bracht aan den Rijn slechts een overschot
terug van die driemaalhonderdduizend man, dia hij zes maanden te voren
tegen Duitschland had geslingerd.
Deze veldtocht van 1813 zoude door Gharras worden verhaald. Alleen
het begin daarvan is onder zijne papieren gevonden geworden, dat de be
schrijving behelst van den toestand der uit Rusland teruggekomen over
blijfselen, van Pruisen's geestdriftvollen opstand, van Oostenrijks dreigende
onzijdigheid en van Napoleon's wonderbaarlijke werkzaamheid in voorbe-