579
reiding tot den krijg. Hoezeer ik ook verlang spoedig aan het einde
dezer aaneenschakeling van tegenspoeden te komenlicht ik toch uit net
boek eene bladzijde, trillende van Duitsche vaderlandsliefde, toen even
lofwaardig als de Pransche vaderlandsliefde het geweest was in den dage
raad van de omwenteling:
"Pruisen was slechts ééne legerplaats; hier de soldaten en aan hunne
zijden de vrijwillige jagers en de vrijkorpsen gereed in de gelederen te
treden; daar de landweer, hare bataljons en escadrons samenstellende, en
achter haar de landstorm, die het geweer van den strooper laadt en de
zeis van den landbouwer slijpt. Op hare beurt hadden de vrouwen ver-
eenigingen gevormd; uin naam van het in gevaar zijnde vaderland
vroegen en ontvingen zij giften van allerlei aard, maakten pluksel en
naaiden het hemd, waarop de ransel van den vrijwilligen jager en van
den zwarten jager wachtteOnder den bevruehtenden invloed der
groote hervormingenaangevangen door Stein en voortgezet door Harden-
berg, onder de rustelooze werking van de geheime genootschappen, onder
de tallooze buitensporigheden van de Napoleontische dwingelandij was op
den Pruisischen bodem een nieuw volk geboren en opgegroeid. Gehecht
aan zijn' koning, die de hervormende ministers tot zich had geroepen, die
hen gesteund had tegen de voorstanders van voorrechten, was dit volk
tevens innig bewogen geworden door de beginselen van vrijheid en volks-
regeering, en daarin lag zijne kracht. Het raapte den uitgedoofdendoor
Napoleon met voeten getreden fakkel der omwenteling weder op, ontstak
hem weder en schudde hem in vuurstralen over Duitschland uit.
//TJians even gehecht aan het vaderland als het dit weinig was te mid
den van den onspoed, bij Jena en Auerstadt geleden, heeft het dweepziek
besloten daarvoor alles op te offeren en tot den laatsten man te sneuvelen
om het te redden en vrij te maken. Het Pruisische leger moge verwon
nen worden, maar zijne nederlaag zal geen eind maken aan den oorlog.
Men zal ook het Pruisische volk, dat achter het leger staat, moeten ver
winnen, ter aarde werpen, verpletteren. De worsteling tegen Napoleon
neemt toch een geheel nieuw karakter aan, het is met hem niet .meer een
geschil van koningen, maar een geschil van volken. In navolging van de
Pranschen in hun heldentijdvak, draagt ieder Pruis de zwarte en witte,
de nationale cocarde. Dit is het teeken van eene verbintenis, door hem
aangegaandit beteekentdat hij bereid is zich te wapenen met het ge
weer, dat aan de hand van den soldaat zal ontvallen, die onder de vanen
wordt getroffen, en dat elke bres, geschoten in de rijen der verdedigers
van het vadeiiand, onmiddellijk zal worden hersteld. Maken wij onzen
geest los van ouden wrok en van ouden haat. Laat ons recht doen we-
