582
te hebben heeft hij cle stukken, de bevelen, de brieven, de verhalen
geraadpleegd; hij heeft hunne juiste dagteekening en soms hun uur
bepaald, want meer dan eens is in zoo snelle bewegingen het uur van het
hoogste gewicht; hij heeft deze bescheiden aan elkander getoetst en er
eerst van gebruik van gemaakt na er de waarde van te hebben erkend.
In de geschiedenis zijn de authentieke stukken, wat de feiten zijn in
de natuurwetenschappen. De heer Charras is in den volsten zin getrouw
geweest aan dezen regel; met zijn boek in de hand, is het dan ook
mooglijk, in zeer korte woorden een volkomen helder denkbeeld van deze
vreeselijke gebeurtenissen te geven.
Toen Napoleon zijn leger op de grens van België bijeentrok, gereed
om den veldtocht te openen, was dit leger 128000 man sterk; dat van
den hertog van Wellington telde 95000 en dat van Bliiclier 124000. De
eenvoudige vergelijking van deze cijfers toont aan, dat, zoo het Fransche
leger op een slagveld stiet tegen de twee vereenigde legers, het bezwijken
zou ouder de grootere getalsterkte. De gedachte van Napoleon was dan
ook zóó te manoeuvreeren, dat hij ze het eene na het andere verslaan
zou en telkens hun gelijke in aantal en hun meerdere in bekwaamheid
zou zijn; eu men zou dit ontwerp moeten prijzen, zoo niet, gelijk reeds
gezegd is gewordenelk aanvallend stelsel uit zich-zelf onuitvoerbaar ge
weest was in den toestand van het afgezonderde Frankrijk en van het
verbondene Europa.
Wat zijn plan mooglijk maakte, is, dat de vijandelijke strijdmachten
twee onafhankelijke generaals en twee verschillende kantonnementen had
den. De operatie gelukte aanvankelijk, zoo niet volkomen, ten minste
voldoende. Den 14(len Juni werd België bezet en den 16<len het Pruisi
sche leger geslagen bij Eleurus. [Ligny. Fr.]. Maar verschillende om
standigheden belettendat deze nederlaag de Pruisen voor langen tijd
buiten gevecht stelde; de voornaamste is, dat Wellington, in allerijl zijnen
medeaanvoerder ter hulpe gesneld zijnde, aan Ney den bloedigen slag van
Quatre-Bras leverde. Indien hij gedraald had en het legerkorps van Ney
beschikbaar gebleven was, zou naar alle vermoeden het verlies van de
Pruisen zeer bedenkelijk geweest zijn.
Den 17dcn stelde Napoleon, tegen het eind van den dag, het tweede
gedeelte van zijn plan willende volvoerenzich in persoon in beweging
tegen Wellington, die terugtrok naar den kant van Brussel, en zond
Grouchy op Blüelier af, die naar Namen naar Waveren. Pr.] terug
trok. Alles scheen te gelukken, en toch was feitelijk alles in de waag
schaal gesteld en was het gevaar ten top gestegen. Men moet naar de
andere zijde gaan en zien, wat daar gebeurd was. Op dienzelfden dag
