65
Wat een aantal, aan wie eigenstudie is gemakkelijk gemaakt, en koevele
vraagbaken meer voor degenen die leiding behoeven
Maar de instructeurs?
Over het algemeen bestaat er in Holland het idéé, dat wetenschappelijke
menschen Hollands deel, en dat natuur-, wis- en scheikundigen, technici
en specialiteiten den roem van Nederland verhoogen door daar hun zetel
te blijven vestigen. Nederlandsche officieren worden toch op gouvernements-
kosten uitverkoren, om tentoonstellingen te bezoeken en hunne bevindingen
door den druk ook aan ons bekend te makenzij worden in commissie
benoemdom wederwaardigheden in vreemde landen te aanschouwen en
naderhand te verkondigenen hoewel een massa Indische officieren altijd
daar met verlof zijn, en gaarne ook zoo iets ondervinden zouden,
moeten de Indische krijgsmakkers zich met beknopte overzichten, rap
porten, memoriën en verslagen vergenoegen. Toch geloof ik, schoon er
hier een volledig gebrek bestaat aan gelegenheid, om zich op aangename
wijze wetenschappelijk te ontwikkelen, dat er hier een aantal officieren
zijn, die zich door eigen oefening, door volharding en aanleg zoover ge
bracht hebben, dat het uitstekende wetenschappelijke menschen zijn.
Te Batavia, in de school der Loge //de Ster van het Oosten", wordt
bijna uitsluitend door officieren les gegeven in wis-, natuur-, scheikunde,
botanie en mineralogie; en hoewel het onderwijs in die vakken daar nu
wel niet volledig mag heeten, worden toch de vier laatste vakken
veel verder behandeld, dan vroeger voor het eindexamen op de academie
veréischt werd; en wat de wiskunde aangaat, bestaat er wel geen bezwaar,
dat het daarin aan docenten ontbreken zal. Verder zijn er te Soerabaia
een genoegzaam aantal officieren die als uitstekende technologen en als weten
schappelijke menschen bekend slaan.
Als het gebrek aan een voldoend aantal officieren niet toeliet om de in
structeurs uitsluitend voor de instructie te designeeren, dan zoude het les
geven in verschillende vakken gecombineerd kunnen worden met de tegen
woordige betrekking. Een betrekkelijk gering aantal officieren zoude zich
slechts uitsluitend aan de leerlingen der applicatie-school behoeven te wijden.
En welk bezwaar moet er nu nog opgeheven worden, nadat de twee
eerste dunkt mij genoeg weerlegd zijn?
Een dreigend spook beklemt mij het hart, aan alle kanten breekt mij
het angstzweet uit, de toekomst wordt mij duister, alle illusies over ont
wikkeling en applicatie-scholen verdwijnen, ik zie een woedende tijger
den gespierden poot drukken op een grooten zak, waarop met vurige let
ters gedrukt staat "Batig Slot," ik zie Hollandsche vetweiders en magere
makelaars den gouden bril opzetten, met angst de kamer-begrooting in de
