78
middelen, door wetenschap en ervaring aan de hand gegeven om het lijden te
verzachten hij heeft, meer dan eenig ander, recht, te vorderen dat de staat zich
zijner aantrekt, ver verwijderd van zijn geboortegrond, van familie-betrekkingen
en vriendenen van al wat den mensch dierbaar pleegt te zijn op aarde;
onder eene tropische zon, in een uitputtend klimaat, bloot gesteld aan
vermoeienis en ontberinghet gevolg van de eigenaardige ethnographische
en topographische verhouding van de landstreek, waarin hij zich verplaatst
ziet, vervult hij bijna onopgemerkt met lust, volharding en mannenmoed
zijne bescheiden, maar zeer moeielijke taak.
Terwijl in oorlogen tusschen beschaafde landen het geheele volk voor
zijne rechten optreedt, en met angstig gespannen belangstelling alle be
wegingen van het leger gadeslaat en alles aan zijn leger ten offer brengt,
wel wetende dat van datzelfde leger, waaronder het vaders, zonen en
broeders telt, zijn toekomstig lot, het behoud zijner nationaliteit en vrij
heid afhangt, staat de Indische soldaat te midden van ontbering en ellende
alleen sl< chts heil verwachtende van den staat, voor wiens belangen hij stiijdt.
De Yereenigde Staten van Noord-Amerika hebben ons in den jongsten
oorlog het bewijs geleverd, wat vaderlandsliefde, eensgezindheid en abne-
gatie vermogen tot stand te brengenen hebben ons een schoon voorbeeld
nagelaten, dat door alle eeuwen heen ter navolging zal worden aangepre
zen, en een Sparta waardig is; de militaire geneeskundige dienst toch
werd in al hare handelingen gerugsteund door het geheele volk, daar hij
de belangen behartigde van hunne vaderszonen en broedersen zoo was
het mogelijkdat de weinig of niet voorbereide militaire geneeskundige
dienst der unie in den tijd van vier jaren tot eene benijdenswaardige
hoogte werd opgevoerd, en het den strijders aan niets ontbroken heeft,
omdat het de alvermogende wil van een krachtig volk was, dat het hun
aan niets ontbreken zoude. Ook de regeering toonde in dit vierjarig
tijdvakdat zij hare roeping begreepen dat het haar ernst was, met alle
mogelijke hulpmiddelen het lot van den zieken en gekwetsten strijder te
verzachten; geene geldelijke opofferingen waren te groot; en dat het haar
niet aan krachtig handelen ontbrak, bewijst het ontslag van drie chefs
van den geneeskundigen dienst, die niet voor hunne taak berekend waren
tot dat eindelijk een man gevonden werd, die, zoowel door zijne practische
ondervinding, als door zijne vroeger bewezen diensten, maar hoofdzakelijk
zijne groote wilskracht en energie, en het onbepaalde vertrouwen dat de
minister van oorlog in hem stelde, eene reorganisatie tot stand brachtdie
zich gedurende twee jaren als proefhoudend heeft doen kennen.
De Engelsche expeditie naar Abessinië heeft in hare uitkomsten en
gevolgen bewezen, dat door een leger aan de zeer ongunstige klimaats-
