154
2". het ontstaan van leggers zonder voorafgaande bijoorzaken;
afwisselend kreupelgaan, zonder dat er van buiten inwerkende
oorzaken hebben plaats gehad.
Het aanwenden van geneesmiddelen baat hier nagenoeg niets.
Bij het ontstaan van worm worden voornamelijk de hals en liet
binnengedeelte der achterbeenen door etterbuilen aangedaan.
De verdachte droes kenmerkt zich door dezelfde verschijnselen als
in Europa: eenzijdige uitvloeiing, met harde opzetting der keelgangs-
klieren. Aanwending van sublimaat en sterk prikkelende in wrijving
dier klieren, gepaard met. een krachtig dieet, geeft meermalen genezing.
Het is opmerkenswaardig, dat paarden, afkomstig van naburige eilan
den, waar geen paardenziekte of sterfgeval, uitgenomen door ouderdom
ot door een accident, bekendis of plaats grijpt, op Java, bij zoo goed
als gelijksoortige luchtsgesteldheidin menigte ziek worden en sterven.
Daartoe moeten voorzeker reden bestaandie niet bepaaldelijk zijn
op te geven; doch behalve de ellende, door die paarden bij den
overvoer geleden, moet als een der vermoedelijke oorzaken voor die
menigvuldige sterfgevallen in de eerste plaats de voedine worden
in aanmerking genomen.
lu den natuurstaat, of liever gezegd bij de wilde stoeterijen op de
eilanden, krijgt het paard niets anders als gras, katjangbladen,
maïsstengels en bladeren van fijne bamboesoortendus nat voeder
in het natte saisoen.
In den droogen moesson, wanneer soins maanden lang geen enkele
druppel regen valt en de geheel natuur droogte ademt, vindt het
paard niet veel anders dan droog en verdord gras, gedroogde ka-
el1 bamboebladerendus droog voeder in het drooge saisoen.
Op Java daarentegen krijgt hetzelfde paard het geheele jaar door
nat of natgemaakt gras. Aangezien het gras in den regel bij 't ge
wicht geleverd wordtzoo heeft de leverancier of de grassnijder de
gewoonte, het van te voren in eenig nabijzijnd water, poel of sloot
nat te maken; meermalen rijdt hij met een volgeladen kar in het
water, en laat hij alzoo de geheel lading het noodige vocht op
slurpen.
Hij wint nu aan gewicht, doch als men niet onmiddellijk het gras
luchtig uitspreidt, heeft men na een paar uren reeds broeiing en
verrotting.
Verkieslijker ware het dus immer zooveel mogelijk droog gras te
voederen.
Padie wordt het in vrijheid loopende paard nimmer verstrekt;