386
resultaten, die het lager onderwijs oplevert in die Europeesche rijken,
waar het niet zoo als in Pruisen, Saksen enz. verplichtend is5
wordt toch aangenomen te zijn gelegen in het ongeregeld opkomen
der leerlingen tot het bijwonen der lessen. En wat kan, is die
stelling juist, verwacht worden van het onderwijs op de korpsscholen
der infanterie van het Indisch leger, welk onderwijs telkens afgebroken
wordt door de verplichting, niet alleen der leerlingen, maar ook der
onderwijzers, om deel te nemen aan alle overige dienstplichten;
zoodat de eersten dikwijls maar drie- of viermalen per maand telkens
gedurende een en een half uur de oefeningen kunnen bijwonen, de
laatsten gedurig vervangen en afgewisseld worden, 't Ligt immers in
den aard der zaak, dat een onderricht, op die wijze gegeven en ont
vangen de ambitie zoo van leerlingen als van onderwijzers bijna
geheel moet uitdoovenen zeker zal zulks, wat aangaat de eersten,
Biet inlanders nog meer het geval zijn dan met Europeanen, omdat
inlanders, die vroeger nooit eenige intellectuëele ontwikkeling genoten,
niet zoo als Europeanen door zelfoefening op het vroeger geleerde
kunnen voortbouwen. En afgescheiden van dien, zijn de korporaals
en onderofficierenen zelfs veeltijds de officierenwien het on
derwijs der inlandsche soldaten wordt opgedragen, te weinig bekend
met de inlandsche talen, dan dat, ook om die reden, niet zou moe
ten worden aangenomen, dat het de meesten hunner ondoenlijk
moet zijn, zich in die talen zoo begrijpelijk uit te drukken,als voor
een goed onderwijs vereischt wordt.
Ten volle zij wij dan ook overtuigddat de resultaten van het
lager onderwijs, zoo als dat thans bij het wapen der infanterie wordt
gegevenzelfs voor Europeesche soldaten maar weinig kunnen betee-
kenen; en, wat betreft inlanders, zoo men voor deze niet voldoende
reketn, het als papegaaien opdreunen van eenige leeslesjes, en het
zonder eenig begrip naschrijven van voorbeeldenmet nul kunnen
gelijk gesteld worden.
Gaat men nu na, welke moeite en zorg men zich soms moet ge
troosten, om jongelieden, geplaatst op de militaire school te Meester
Cornelis, welke mogen worden aangenomen allen een vrij goed
lager onderwijs te hebben genoten, de luttele wetenschappelijke ken
nis noodig tot het officiersexamenin te pompenen hoe daartoe
voor velen twee, voor sommigen zelfs drie jaren vereischt worden,
dan behoeft men nog niet aantenemendat het de inlandsche onder
officieren en korporaals ontbreekt aan energie, aan aanleg en volhar
ding, om zich den allertreurigsten uitslag van het in 1866 gehouden
